ارث زن بدون فرزند از شوهرش

اگر مردی فوت کند و از خود هیچ فرزند یا نوه ای (چه از همسر فعلی و چه از همسران قبلی) نداشته باشد، همسر دائم او طبق قانون مدنی ایران، یک چهارم (ربع) از تمامی اموال و دارایی های متوفی را به ارث می برد. این سهم شامل اموال منقول و همچنین ارزش اموال غیرمنقول (مانند زمین و ساختمان) می شود.

فوت همسر، رویدادی تلخ و ناگوار است که علاوه بر بار عاطفی سنگین، مسائل حقوقی پیچیده ای را نیز به همراه دارد. یکی از این مسائل، موضوع ارث و سهم الارث همسر بازمانده است. در شرایطی که شوهر فوت می کند و از خود فرزندی (اعم از فرزندان مشترک، فرزندان از ازدواج های قبلی، یا نوادگان) بر جای نگذاشته باشد، ابهامات زیادی پیرامون میزان ارث زن از شوهر بدون فرزند برای همسر متوفی ایجاد می شود. این مقاله با هدف روشن ساختن تمامی جنبه های حقوقی و اجرایی ارث زن بدون فرزند از شوهرش، بر اساس قانون مدنی ایران و اصلاحات آن، تدوین شده است. در ادامه به بررسی دقیق شرایط ارث بری، سهم الارث در اموال مختلف، و مراحل قانونی مطالبه آن خواهیم پرداخت.

شرایط کلی ارث بردن زن از شوهر متوفی

مطابق قانون مدنی ایران، برای اینکه یک زن بتواند از همسر متوفی خود ارث ببرد، باید شرایط خاصی احراز شود. این شرایط پایه های اصلی تمامی قواعد ارث بین زوجین را تشکیل می دهند و عدم وجود هر یک از آن ها می تواند مانع از ارث بری شود.

عقد دائم؛ شرط اساسی ارث بری

مهم ترین و اساسی ترین شرط برای ارث بردن زن از شوهر، وجود رابطه زوجیت دائم در زمان فوت است. ماده ۸۶۱ قانون مدنی به صراحت بیان می کند که «موجبات ارث دو امر است: نسب و سبب.» رابطه زوجیت به عنوان یکی از مصادیق «سبب» ارث بری مطرح می شود. همچنین، ماده ۹۴۰ قانون مدنی تأکید می کند: «زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند.»

این بدان معناست که اگر عقد ازدواج موقت (صیغه) باشد، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند، حتی اگر در ضمن عقد شرط شده باشد که از یکدیگر ارث ببرند. چنین شرطی باطل و فاقد اثر قانونی است. بنابراین، برای مطالبه سهم الارث زن از شوهر بی فرزند، اثبات عقد دائم ضروری است.

زنده بودن در زمان فوت

یکی دیگر از شرایط بنیادین برای ارث بردن، زنده بودن وارث در زمان فوت مورث است. ماده ۸۶۴ قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد: «از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.»

بر این اساس، اگر زن پس از فوت شوهر و قبل از تقسیم ترکه، خود نیز فوت کند، سهم الارث او به ورثه خودش تعلق خواهد گرفت و این موضوع به هیچ وجه مانع از تعلق ارث به او از شوهر متوفی نیست، زیرا در لحظه فوت شوهر، او زنده بوده است.

عدم وجود موانع ارث

علاوه بر وجود عقد دائم و زنده بودن، نبود موانع قانونی نیز برای ارث بردن زن از شوهر لازم است. قانون مدنی موانعی را برای ارث بری پیش بینی کرده است که در صورت تحقق، فرد از ارث محروم می شود. از جمله این موانع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قتل عمد مورث توسط وارث (ماده ۸۸۰ قانون مدنی)
• کفر (در صورتی که مورث مسلمان و وارث کافر باشد، کافر از مسلمان ارث نمی برد)
• لعان (سوگند مخصوص در محضر دادگاه که باعث قطع رابطه توارث بین زوجین می شود)
• طلاق و برخی از حالات آن (که در بخش های بعدی به تفصیل توضیح داده خواهد شد)

این موانع با هدف برقراری عدالت و حفظ نظم اجتماعی در قوانین ارث گنجانده شده اند.

میزان ارث زن از شوهر در صورت نداشتن فرزند: یک چهارم از کل ترکه

بخش اصلی و کلیدی این مقاله به بررسی دقیق میزان ارث زن از شوهر بدون فرزند اختصاص دارد. این وضعیت حقوقی دارای جزئیات خاصی است که شناخت آن ها برای ذینفعان حیاتی است.

تعریف دقیق بدون فرزند

در ادبیات حقوقی و قانون مدنی، منظور از بدون فرزند یا بدون اولاد، حالتی است که متوفی (شوهر) در زمان فوت خود، هیچ فرزند (اولاد) یا نوه (اولاد اولاد) مستقیم یا با واسطه، چه از همسر فعلی و چه از همسران قبلی، نداشته باشد. یعنی اگر متوفی حتی از همسر سابق خود فرزندی داشته باشد، دیگر در دسته بدون فرزند برای تقسیم ارث قرار نمی گیرد و سهم الارث زن بازمانده متفاوت خواهد بود. این نکته برای فهم صحیح مواد قانونی بسیار اهمیت دارد.

سهم الارث زن بدون فرزند

ماده ۹۱۳ قانون مدنی به صراحت، میزان سهم الارث زن در صورت فوت شوهر بدون فرزند را تعیین کرده است. این ماده بیان می دارد: «هر یک از زوجین که زنده باشند فرض خود را می برد و این فرض عبارت است نصف ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و از ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه، در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد، مابقی ترکه بر طبق مقررات بین سایر وراث تقسیم می شود.»

بنابراین، اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوه ای نداشته باشد، یک چهارم ارث زن (ربع) از کل دارایی های متوفی، به همسر دائم او تعلق می گیرد. این سهم یک فرض قانونی است و در هیچ حالتی کمتر یا بیشتر نمی شود، مگر اینکه موانع ارث بری وجود داشته باشد. پس از کسر سهم زن، باقی مانده ترکه بین سایر وراث طبقاتی متوفی (مانند پدر، مادر، خواهر و برادر) تقسیم خواهد شد.

تفکیک اموال مشمول ارث

یکی از مهم ترین تحولات در قوانین ارث ایران، به تفکیک ارث از اموال منقول و غیرمنقول زن مربوط می شود. این بخش از قانون در سال های اخیر دستخوش تغییرات مهمی شده است.

اموال منقول

اموال منقول به دارایی هایی گفته می شود که قابل جابجایی هستند، مانند پول نقد، حساب های بانکی، خودرو، اثاثیه منزل، سهام و… در خصوص ارث زن از اموال منقول، قانون همواره صریح بوده است و زن از عین این اموال ارث می برد. به عبارت دیگر، سهم یک چهارم از تمامی اموال منقول به صورت عیناً به او تعلق می گیرد و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان)

اموال غیرمنقول شامل زمین (عرصه) و ساختمان و بنای روی آن (اعیان) می شود. در گذشته، حقوق ارثی زنان از اموال غیرمنقول محدودیت های جدی داشت. پیش از اصلاحیه سال ۱۳۸۷ قانون مدنی، زن فقط از قیمت اعیانی (ساختمان) و اشجار (درختان) ارث می برد و از خود زمین (عرصه) ارثی به او نمی رسید. این موضوع اغلب باعث تضییع حقوق زنان می شد.

با اصلاحیه ماده ۹۴۶ قانون مدنی در سال ۱۳۸۷ و تبصره الحاقی مورخ ۱۳۸۹، این تبعیض برطرف شد. اکنون، طبق وضعیت فعلی قانون، زن از قیمت عرصه (زمین) و اعیان (ساختمان و بنا) ارث می برد. این بدان معناست که در صورتی که وراث تصمیم به تقسیم اموال غیرمنقول بگیرند، باید ابتدا ارزش آن را توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین کنند و سهم یک چهارم (در صورت عدم فرزند) از آن قیمت را به زن بپردازند.

ماده ۹۴۶ قانون مدنی اصلاحی سال ۱۳۸۷ صراحتاً بیان می دارد: «زوجه از عین اموال منقول ارث می برد و از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد.» این ماده با تبصره الحاقی سال ۱۳۸۹ تکمیل شد که مقرر داشت: «در تمام موارد، زوجه از قیمت عرصه و اعیان ارث می برد.» این تغییر قانونی تحول بزرگی در حقوق ارثی زنان ایجاد کرد و گام مهمی در جهت حمایت از حقوق زوجه محسوب می شود.

در صورتی که سایر وراث از پرداخت قیمت سهم الارث زن از اموال غیرمنقول امتناع کنند، قانون راهکارهایی را برای استیفای حق زوجه پیش بینی کرده است. زن می تواند با مراجعه به دادگاه، درخواست فروش ماترک (اعم از منقول و غیرمنقول) را مطرح کند و سهم خود را از حاصل فروش استیفا نماید. همچنین، مطابق ماده ۹۴۷ قانون مدنی، در صورت عدم امکان فروش یا امتناع وراث از پرداخت قیمت، زن می تواند عین اموال غیرمنقول را با حکم دادگاه تملک کند. این حکم، به زن این امکان را می دهد که به جای دریافت وجه، مالک قسمتی از عین مال غیرمنقول شود.

مقایسه سهم الارث زن: با فرزند و بدون فرزند

برای درک بهتر جایگاه حقوقی ارث زن بدون فرزند از شوهرش، مقایسه ی آن با حالتی که شوهر دارای فرزند است، می تواند شفافیت بیشتری ایجاد کند. این مقایسه تفاوت آشکار در میزان سهم الارث را نشان می دهد.

همانطور که در ماده ۹۱۳ قانون مدنی ذکر شد، میزان ارث زن از شوهر در صورت وجود فرزند برای متوفی، متفاوت است. اگر شوهر در زمان فوت، فرزند یا اولاد اولاد (نوه) داشته باشد، سهم الارث همسر دائم او به جای یک چهارم، به یک هشتم (ثمن) از کل ترکه کاهش می یابد.

این فرزندان می توانند فرزندان مشترک زن و شوهر باشند یا فرزندانی از ازدواج های قبلی شوهر. ملاک اصلی، صرف وجود فرزند یا نوه برای متوفی است، نه اینکه این فرزندان از کدام همسر او متولد شده اند.

وضعیت متوفی (شوهر)	سهم الارث زن (همسر دائم)
نداشتن هیچ فرزند یا نوه (اولاد یا اولاد اولاد)	یک چهارم (ربع) از تمامی اموال (منقول و قیمت غیرمنقول)
داشتن فرزند یا نوه (اعم از فرزندان مشترک یا از همسران قبلی)	یک هشتم (ثمن) از تمامی اموال (منقول و قیمت غیرمنقول)

این جدول به وضوح نشان می دهد که وجود فرزند برای شوهر، سهم الارث زن را به نصف کاهش می دهد. این تفاوت، اهمیت تشخیص دقیق وضعیت بدون فرزند را در پرونده های ارث دوچندان می کند.

ارث زن در صورت تعدد زوجات و عدم فرزند از شوهر

یکی از حالات خاصی که ممکن است در مورد ارث زن بدون فرزند از شوهرش پیش آید، زمانی است که متوفی (شوهر) در زمان فوت دارای بیش از یک همسر دائم باشد و هیچ فرزند یا نوه ای هم نداشته باشد.

ماده ۹۴۲ قانون مدنی در این خصوص تعیین تکلیف کرده و مقرر می دارد: «در صورت تعدد زوجات ربع یا ثمن ترکه که تعلق به زوجه دارد بین همه آن ها بالسویه تقسیم می شود.»

بر این اساس، اگر شوهر فوت کند، فرزندی نداشته باشد و دو یا چند همسر دائم داشته باشد، سهم قانونی یک چهارم (ربع) که به همسر تعلق می گیرد، به صورت مساوی بین تمامی همسران دائم متوفی تقسیم خواهد شد. برای مثال، اگر مردی دو همسر دائم داشته باشد و هیچ فرزندی از خود به جای نگذاشته باشد، آن یک چهارم از کل ترکه بین این دو همسر به طور مساوی تقسیم می شود؛ یعنی هر کدام یک هشتم از کل ترکه را به ارث می برند. ملاک اصلی در اینجا نیز دائم بودن عقد ازدواج و زنده بودن تمامی همسران در زمان فوت شوهر است.

موانع و حالات خاص مرتبط با ارث زن از شوهر

همانند هر حوزه حقوقی دیگری، مبحث ارث نیز شامل استثنائات و شرایط خاصی است که می تواند بر سهم الارث زن از شوهر تأثیر بگذارد. آگاهی از این موارد برای پیشگیری از تضییع حقوق ضروری است.

ارث زن مطلقه از شوهر

قاعده کلی این است که زن مطلقه از همسر سابق خود ارث نمی برد، چرا که رابطه زوجیت در زمان فوت برقرار نیست. اما قانون مدنی استثنائاتی را برای این قاعده پیش بینی کرده است:

طلاق رجعی و فوت در زمان عده

ماده ۹۴۳ قانون مدنی بیان می کند: «اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی دهد، هر یک از زن و شوهر که قبل از انقضاء عده بمیرد دیگری از او ارث می برد، لیکن اگر فوت یکی از آن ها بعد از انقضاء عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی برند.»

بر این اساس، اگر طلاق از نوع رجعی باشد (یعنی طلاقی که مرد در دوران عده حق رجوع دارد) و شوهر در طول مدت عده زن فوت کند، زن از اموال او ارث می برد. اما اگر فوت شوهر پس از پایان مدت عده رخ دهد، یا طلاق از ابتدا بائن (غیر قابل رجوع) باشد، زن هیچ ارثی از شوهر متوفی نخواهد برد.

طلاق در دوران بیماری شوهر

ماده ۹۴۴ قانون مدنی شرایط خاصی را برای طلاق در دوران بیماری شوهر پیش بینی کرده است: «اگر شوهر در حالی که به مرضی مبتلاست زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به علت همان مرض بمیرد، زن از او ارث می برد، اگرچه طلاق بائن باشد، مشروط بر این که زن در این مدت شوهر نکرده باشد.»

این ماده استثنای مهمی بر قاعده کلی طلاق بائن ایجاد می کند و برای حمایت از حقوق زن در شرایط آسیب پذیر بیماری همسر است.

عقد در دوران بیماری و فوت قبل از دخول

ماده ۹۴۵ قانون مدنی نیز حالتی مشابه را بیان می کند: «اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد، زن از او ارث نمی برد، لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد، زن از او ارث می برد.» این ماده نیز از تضییع حقوق ورثه مرد در صورت عدم شروع زندگی زناشویی در حالت بیماری جلوگیری می کند.

سایر موانع ارث

علاوه بر موارد مربوط به طلاق، موانع دیگری نیز وجود دارند که می توانند مانع از ارث بری زن از شوهر شوند:

• قتل مورث: قتل عمد مورث (در اینجا شوهر) توسط وارث (زن) یکی از موانع صریح ارث بری است. ماده ۸۸۰ قانون مدنی به وضوح بیان می کند: «کسی که مورث خود را عمداً بکشد، از ارث او ممنوع می شود.» این قاعده برای تضمین عدالت و جلوگیری از بهره مندی از جرم وضع شده است.
• کفر: اگر متوفی (شوهر) مسلمان باشد و همسر او کافر باشد، زن کافر از شوهر مسلمان خود ارث نمی برد. این قاعده برگرفته از احکام فقه اسلامی است.
• لعان: در صورتی که بین زوجین، لعان واقع شود (به دلیل اتهام زنا یا انکار فرزند)، رابطه توارث بین آن ها از بین می رود و هیچ یک از دیگری ارث نمی برد. ماده ۸۸۲ قانون مدنی به این موضوع اشاره دارد.

تأثیر وصیت بر سهم الارث زن

وصیت متوفی نیز می تواند بر میزان و نحوه تقسیم ترکه اثر بگذارد. طبق قانون، هر شخص می تواند تا ثلث اموال خود را وصیت کند و آن را به هر کسی که مایل باشد (حتی به یکی از وراث یا شخص ثالث) ببخشد. این وصیت تا یک سوم اموال بدون نیاز به اجازه وراث دیگر قابل اجراست. اگر متوفی به نفع همسر خود (یا هر کس دیگر) وصیتی کرده باشد، این وصیت در حد ثلث، قبل از تقسیم ارث بین وراث (و کسر سهم زن)، اجرا می شود. وصیت مازاد بر ثلث تنها با تنفیذ و اجازه تمامی وراث اعتبار پیدا می کند.

فرآیند حقوقی مطالبه سهم الارث و نکات اجرایی

پس از فوت شوهر و مشخص شدن سهم الارث زن بدون فرزند، مراحل قانونی برای مطالبه و دریافت این حقوق آغاز می شود. این فرآیند دارای جزئیات اجرایی مهمی است.

دیون و حقوق متوفی قبل از تقسیم ارث

یکی از اصول اساسی در تقسیم ترکه این است که قبل از هرگونه تقسیم اموال بین وراث، ابتدا باید بدهی ها و حقوق مالی متوفی از کل دارایی او پرداخت شود. ماده ۸۶۸ قانون مدنی مقرر می دارد: «مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود مگر پس از اداء حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته است.»

این حقوق و دیون شامل موارد زیر است (ماده ۸۶۹ قانون مدنی):

1. هزینه کفن و دفن متوفی و تجهیزات لازم
2. پرداخت بدهی های ممتاز و واجب (مانند مهریه و نفقه معوقه زن، حقوق کارگران)
3. پرداخت سایر بدهی های متوفی
4. اجرای وصیت متوفی تا حد ثلث اموال (مابقی با تنفیذ وراث)

پس از کسر و پرداخت تمامی این موارد، اگر چیزی باقی ماند، آن بخش از اموال، ترکه خالص محسوب می شود و بر اساس قواعد ارث بین وراث از جمله زن تقسیم خواهد شد. مهریه زن، به عنوان دین ممتاز، در اولویت پرداخت قرار دارد و بر سهم الارث زن تأثیری نمی گذارد؛ بلکه قبل از تقسیم ارث به او پرداخت می شود.

اهمیت گواهی انحصار وراثت

برای انجام هرگونه اقدام قانونی در خصوص تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث، ابتدا باید گواهی انحصار وراثت اخذ شود. گواهی انحصار وراثت سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و در آن، اسامی تمامی وراث قانونی متوفی، نسبت آن ها با متوفی و میزان سهم الارث هر یک مشخص می گردد. بدون این گواهی، هیچ نهاد دولتی یا خصوصی (مانند بانک ها، اداره ثبت اسناد) اجازه نقل و انتقال یا تقسیم اموال متوفی را ندارد.

مراحل اخذ این گواهی شامل ارائه درخواست به شورای حل اختلاف، مدارک هویتی متوفی و وراث، گواهی فوت، و استشهادیه شهود است. این فرآیند برای اطمینان از شناسایی تمامی ذینفعان و پیشگیری از بروز اختلافات آتی حیاتی است.

اقدامات در صورت عدم همکاری وراث

گاهی اوقات ممکن است سایر وراث در فرآیند تقسیم ترکه یا پرداخت سهم الارث زن همکاری لازم را نداشته باشند. در چنین شرایطی، زن می تواند از طریق مراجع قضایی حقوق خود را پیگیری کند:

• مراجعه به دادگاه و شورای حل اختلاف: در ابتدا می توان با مراجعه به شورای حل اختلاف و در صورت عدم توافق، با طرح دعوا در دادگاه، خواستار تحریر و مهر و موم ترکه شد تا از هرگونه دخل و تصرف غیرقانونی در اموال متوفی جلوگیری شود.
• درخواست فروش اموال: زن می تواند از دادگاه درخواست فروش اموال (ماترک) را داشته باشد تا از حاصل فروش، سهم الارث قانونی خود را دریافت کند.
• درخواست تملک عین اموال غیرمنقول: همان طور که پیش تر ذکر شد (ماده ۹۴۷ قانون مدنی)، در صورت امتناع وراث از پرداخت قیمت سهم الارث زن از اموال غیرمنقول، زن می تواند با حکم دادگاه، عین آن اموال را به میزان سهم خود تملک کند.

نکات حقوقی مهم و متداول پیرامون ارث زن بدون فرزند

برای تکمیل بحث ارث زن بدون فرزند از شوهرش، پرداختن به چند نکته حقوقی کلیدی که اغلب مورد سوال قرار می گیرند، ضروری است.

نقش مهریه و نفقه

مهریه، برخلاف تصور برخی، جزئی از ارث محسوب نمی شود. مهریه یک دین ممتاز بر ذمه مرد است که زن هر زمان می تواند آن را مطالبه کند، چه در زمان حیات شوهر و چه پس از فوت او. بنابراین، مهریه قبل از تقسیم ارث و به عنوان یکی از دیون ممتاز متوفی، به زن پرداخت می شود و بر میزان سهم الارث زن تأثیری ندارد. همچنین نفقه معوقه زن نیز جزو دیون متوفی محسوب شده و قبل از تقسیم ترکه باید پرداخت گردد.

ارث از اموال پیش از ازدواج

قانون ارث ایران، بین اموالی که مرد قبل از ازدواج کسب کرده با اموالی که در طول زندگی مشترک به دست آورده، تفاوتی قائل نمی شود. ملاک اصلی برای ارث بری، مالکیت متوفی بر اموال در لحظه فوت است. بنابراین، زن از تمامی اموال شوهر، صرف نظر از زمان تحصیل آن ها، به نسبت سهم الارث خود ارث می برد.

تفاوت ارث زن بدون فرزند از شوهرش با ارث زن بدون فرزند (از متوفیه زن)

یکی از ابهامات رایج، خلط بین این دو مفهوم است. موضوع این مقاله به حالتی اشاره دارد که شوهر فوت کرده و از خود فرزندی ندارد و زن از شوهرش ارث می برد. اما در حالتی که خودِ زن فوت کند و فرزندی نداشته باشد، سهم الارث شوهر از اموال زن متوفی، یک دوم (نصف) از کل ترکه زن خواهد بود. این تفاوت در سهم الارث زوجین از یکدیگر، نکته حقوقی مهمی است که باید به آن توجه داشت.

ضرورت مشاوره حقوقی تخصصی

قوانین ارث دارای جزئیات فراوان و تفسیرهای مختلفی است که در هر پرونده می تواند متفاوت باشد. پیچیدگی های مرتبط با سهم الارث زن از شوهر بی فرزند، نحوه محاسبه آن در اموال منقول و غیرمنقول، وجود موانع ارث، و فرآیندهای قضایی، نیاز به مشاوره با یک وکیل متخصص ارث را به امری ضروری تبدیل می کند. این اقدام می تواند از تضییع حقوق و بروز مشکلات قانونی در آینده جلوگیری کند و فرآیند تقسیم ترکه را تسهیل بخشد.

پیچیدگی های قوانین ارث و تفاوت های جزئی در هر پرونده، مشاوره با یک وکیل متخصص ارث را به امری ضروری تبدیل می کند. این اقدام می تواند از تضییع حقوق و بروز مشکلات قانونی در آینده جلوگیری کند.

نتیجه گیری

ارث زن بدون فرزند از شوهرش، موضوعی حقوقی با ابعاد مشخص در قانون مدنی ایران است. در این حالت، زن در صورت وجود عقد دائم و زنده بودن در زمان فوت شوهر، یک چهارم از تمامی اموال متوفی (شامل عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول) را به ارث می برد. این میزان در صورت وجود فرزند یا نوه برای متوفی، به یک هشتم کاهش می یابد.

تحولات قانونی، به ویژه اصلاحیه ماده ۹۴۶ قانون مدنی، حقوق زنان را در خصوص ارث از اموال غیرمنقول بهبود بخشیده است. توجه به مواردی مانند پرداخت دیون و حقوق متوفی قبل از تقسیم ارث، لزوم اخذ گواهی انحصار وراثت، و آگاهی از موانع قانونی ارث، برای پیگیری صحیح حقوق ارثی ضروری است.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و امکان بروز اختلافات، توصیه اکید می شود که ذینفعان حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوند. این اقدام می تواند به حفاظت از حقوق زن بیوه و سایر وراث، و اجرای عادلانه و قانونی تقسیم ترکه کمک شایانی کند.