پیش قسط مهریه ۱۴۰۴

پیش قسط مهریه به مبلغ یا تعداد سکه ای گفته می شود که مرد محکوم به پرداخت مهریه، پیش از آغاز اقساط ماهانه، باید به صورت یکجا به زن بپردازد. تعیین این مبلغ در سال ۱۴۰۴ نیز مانند سال های گذشته بر اساس وضعیت مالی و توانایی پرداخت زوج، توسط قاضی دادگاه مشخص می گردد و هیچ فرمول ثابت و از پیش تعیین شده ای ندارد. موضوع مهریه، از دیرباز یکی از حساس ترین مسائل در دعاوی خانواده بوده و هست. با توجه به شرایط اقتصادی و پیچیدگی های روزافزون روابط حقوقی، آگاهی از جزئیات مربوط به نحوه پرداخت مهریه و به خصوص پیش قسط مهریه برای هر دو طرف، یعنی زوجین، از اهمیت بالایی برخوردار است. تحولات قانونی و رویه های قضایی در هر سال می تواند ابعاد جدیدی به این مبحث اضافه کند. درک صحیح از این مفاهیم حقوقی به افراد کمک می کند تا تصمیمات آگاهانه تری در مسائل زناشویی و مالی اتخاذ کنند.

مفهوم مهریه و انواع آن: از عندالمطالبه تا عندالاستطاعه

مهریه، به مالی گفته می شود که با توافق زوجین در هنگام عقد نکاح، بر ذمه مرد قرار می گیرد و زن مالک آن می شود. این حق شرعی و قانونی زن است که به محض جاری شدن صیغه عقد، قابلیت مطالبه پیدا می کند. مهریه می تواند به شکل های گوناگونی از جمله پول نقد، سکه طلا، اموال منقول (مانند خودرو) یا غیرمنقول (مانند ملک) تعیین شود. با این حال، مهم ترین تقسیم بندی مهریه که بر نحوه مطالبه و پرداخت آن تأثیر مستقیم دارد، به دو نوع اصلی تقسیم می شود:

مهریه عندالمطالبه

در این نوع مهریه، زن هر زمان که بخواهد، می تواند تمام مهریه خود را از مرد مطالبه کند. با مطالبه زن، مرد مکلف به پرداخت فوری آن است. اگر مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار (ناتوانی مالی) به دادگاه ارائه دهد تا مهریه به صورت اقساطی پرداخت شود. در چنین شرایطی، دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی مرد، ابتدا مبلغی را به عنوان پیش قسط مهریه تعیین کرده و سپس مابقی آن را به اقساط ماهانه یا دوره ای تقسیم می کند.

مهریه عندالاستطاعه

مهریه عندالاستطاعه نوعی از مهریه است که پرداخت آن مشروط به توانایی مالی مرد است. در این حالت، زن برای مطالبه مهریه، باید توانایی مالی مرد برای پرداخت را در دادگاه اثبات کند. در مهریه عندالاستطاعه، تا زمانی که مرد توانایی مالی نداشته باشد، زن نمی تواند درخواست جلب یا حبس او را به دلیل عدم پرداخت مهریه ارائه دهد. این نوع مهریه، فشار مالی کمتری را بر مرد وارد می کند، اما روند مطالبه آن برای زن پیچیدگی های خاص خود را دارد. در این نوع مهریه نیز اگر مرد توانایی پرداخت یکجا را داشته باشد، باید آن را بپردازد و در صورت عدم توانایی، باز هم دادگاه با در نظر گرفتن استطاعت او، می تواند به تقسیط حکم دهد.

پیش قسط مهریه: چرا و چگونه متفاوت است؟

پیش قسط مهریه، بخش اول و معمولاً مهم ترین قسمت از مهریه است که پس از صدور حکم اعسار و تقسیط، مرد ملزم به پرداخت آن به صورت یکجا می شود. این مبلغ، برخلاف اقساط بعدی که به صورت دوره ای (ماهانه، فصلی و…) پرداخت می شوند، باید در یک مرحله تسویه شود. اهمیت پیش قسط در آن است که پرداخت آن نشان دهنده حسن نیت و توانایی حداقلی مرد برای ادای دین خود است و در بسیاری از موارد، شرط آزادی مرد از حبس یا ثبت طلاق محسوب می شود.

تفاوت های ماهوی پیش قسط با اقساط بعدی

• زمان پرداخت: پیش قسط به محض صدور حکم تقسیط و در مدت زمان کوتاهی که توسط دادگاه تعیین می شود، باید پرداخت گردد؛ در حالی که اقساط با فاصله زمانی و به صورت منظم و برنامه ریزی شده پرداخت می شوند.
• مبلغ: معمولاً مبلغ پیش قسط، بخش قابل توجهی از کل مهریه تقسیط شده را تشکیل می دهد و هدف آن، تضمین اولیه برای زن است. اقساط بعدی معمولاً مبالغ کوچک تر و قابل مدیریت تری دارند.
• ضمانت اجرا: عدم پرداخت پیش قسط مهریه می تواند عواقب جدی تری مانند صدور حکم جلب یا حبس فوری را برای مرد در پی داشته باشد، چرا که این مبلغ به عنوان اولین گام در اجرای حکم تقسیط در نظر گرفته می شود.

اهمیت تعیین پیش قسط مهریه در روند پرونده، بسیار حیاتی است. این مبلغ به نوعی تعیین کننده مسیر آتی پرونده و رابطه حقوقی زوجین خواهد بود. عدم توانایی در پرداخت پیش قسط می تواند به بن بست های حقوقی جدی منجر شود، در حالی که پرداخت به موقع آن، راه را برای تقسیط مابقی مهریه هموار می سازد.

تحولات قانونی مهریه در سال ۱۴۰۴: بررسی جامع

در سال های اخیر، قوانین و رویه های قضایی مربوط به مهریه با هدف تعدیل فشار بر مردان و همچنین حفظ حقوق زنان، دستخوش تغییراتی شده اند. آگاهی از آخرین تحولات و بخشنامه ها در سال ۱۴۰۴ برای تمامی افراد درگیر در مسائل مهریه ضروری است.

بررسی آخرین بخشنامه ها و رویه های قضایی

دادگاه ها همواره در تلاش بوده اند تا با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی، تصمیمی عادلانه در مورد مهریه اتخاذ کنند. در سال ۱۴۰۴ نیز، با وجود عدم تصویب قانون جدید و مستقل برای مهریه، رویه های قضایی و بخشنامه های داخلی قوه قضائیه می تواند تأثیراتی بر نحوه رسیدگی به پرونده های مهریه داشته باشد. این رویه ها اغلب بر مبنای توانایی مالی مرد و شرایط زندگی او شکل می گیرد.

تبیین دقیق محدودیت ۱۱۰ سکه

یکی از مهم ترین و در عین حال پر ابهام ترین مفاهیم در مورد مهریه، محدودیت ۱۱۰ سکه است. بسیاری به اشتباه تصور می کنند که مهریه بیش از ۱۱۰ سکه قابل مطالبه نیست، در حالی که این تصور نادرست است. اصل مهریه هر میزانی که باشد، قابل مطالبه است. محدودیت ۱۱۰ سکه صرفاً به ضمانت اجرای حبس مربوط می شود. یعنی: اگر مهریه ۱۱۰ سکه یا کمتر باشد و مرد با وجود تمکن مالی از پرداخت آن امتناع کند، زن می تواند درخواست حکم جلب و حبس او را ارائه دهد. اما اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد (مثلاً ۲۰۰ سکه)، مرد فقط تا سقف ۱۱۰ سکه مشمول ضمانت اجرای حبس خواهد بود. مابقی مهریه (در این مثال ۹۰ سکه) همچنان بر عهده مرد است و زن می تواند از طریق توقیف اموال وی، آن را مطالبه کند، اما مرد بابت عدم پرداخت آن مازاد، به حبس محکوم نمی شود. این قانون به دنبال حبس زدایی و کاهش تعداد زندانیان مهریه است.

محدودیت ۱۱۰ سکه در مهریه، تنها ناظر بر امکان صدور حکم حبس برای مرد در صورت عدم پرداخت است و به معنای عدم اعتبار و قابلیت مطالبه مازاد مهریه نیست.

نقد و بررسی شایعات و تصورات غلط

شایعاتی نظیر محدودیت ۱۴ سکه یا مهریه سالی یک سکه که در جامعه رواج یافته، پایه و اساس قانونی ندارند. هیچ قانون رسمی مبنی بر محدودیت ۱۴ سکه یا پرداخت مهریه به صورت سالی یک سکه تصویب نشده است. این ها تنها گمانه زنی ها یا پیشنهاداتی بوده اند که جنبه اجرایی پیدا نکرده اند. مهریه همچنان طبق آنچه در سند ازدواج ثبت شده است، معتبر است و نحوه پرداخت آن (به صورت یکجا یا اقساط) به توانایی مالی مرد و نظر قاضی بستگی دارد.

تأثیر وضعیت اقتصادی جامعه بر دیدگاه قضات

تورم و نوسانات اقتصادی، به ویژه افزایش قیمت سکه، تأثیر مستقیمی بر تصمیم گیری قضات در تعیین پیش قسط و اقساط مهریه دارد. قضات سعی می کنند با در نظر گرفتن قدرت خرید فعلی پول و توانایی مالی مرد، حکمی صادر کنند که هم حقوق زن را تا حد امکان تأمین کند و هم مرد را دچار عسر و حرج غیرقابل تحمل نکند. این موضوع باعث می شود که در سال ۱۴۰۴ نیز مانند سال های گذشته، هر پرونده به صورت جداگانه و با توجه به شرایط خاص خود مورد بررسی قرار گیرد.

مراحل قانونی درخواست تقسیط و تعیین پیش قسط مهریه

تقسیط مهریه فرآیندی قانونی است که مرد برای اثبات عدم توانایی پرداخت یکجای مهریه و درخواست پرداخت آن به صورت اقساط، باید آن را طی کند. این فرآیند از چند مرحله کلیدی تشکیل شده است:

مرحله اول: مطالبه مهریه توسط زن

ابتدا، زن باید برای مطالبه مهریه خود اقدام کند. این مطالبه می تواند از دو طریق صورت گیرد:

1. از طریق دادگاه خانواده: زن با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده، رسماً خواستار دریافت مهریه خود می شود.
2. از طریق اجرای ثبت: اگر مهریه در سند رسمی ازدواج ثبت شده باشد، زن می تواند مستقیماً به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده مراجعه کرده و برای صدور اجرائیه مهریه اقدام کند. پس از صدور اجرائیه، مرد اخطاریه دریافت می کند که باید ظرف مدت ۱۰ روز مهریه را پرداخت کند یا اموالی برای توقیف معرفی کند.

در هر دو صورت، پس از مطالبه مهریه، مرد ملزم به پرداخت آن می شود.

مرحله دوم: تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط مرد

چنانچه مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، باید ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه یا حکم قطعی دادگاه (یا حتی همزمان با دعوای مهریه)، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم کند. این دادخواست به منظور اثبات ناتوانی مالی مرد و درخواست تقسیط مهریه است.

نحوه تنظیم دادخواست اعسار

در دادخواست اعسار، مرد باید به تفصیل وضعیت مالی خود، میزان درآمد، هزینه های زندگی، تعداد افراد تحت تکفل، و همچنین نداشتن اموال قابل توقیف (به جز مستثنیات دین) را شرح دهد. دقت در تنظیم این دادخواست بسیار مهم است و بهتر است با مشورت یک وکیل خانواده انجام شود.

مدارک لازم برای اثبات اعسار

برای اثبات اعسار، مرد باید مدارک و مستندات کافی را به دادگاه ارائه دهد. این مدارک شامل:

• فیش حقوقی (اگر شاغل است) یا گواهی عدم اشتغال.
• لیست اموال منقول و غیرمنقول خود (در صورت وجود).
• گردش حساب بانکی (برای نشان دادن میزان واریز و برداشت ها).
• اقرارنامه مالی (فرم مخصوصی که در دادگاه پر می شود و وضعیت مالی را نشان می دهد).
• استشهادیه شهود: این مورد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اهمیت و نقش شهادت شهود در اثبات اعسار

شهادت شهود معتبر، یکی از ارکان اصلی در اثبات اعسار است. مرد باید حداقل دو شاهد مرد (یا چهار زن) معرفی کند که از وضعیت مالی او آگاه باشند و در دادگاه شهادت دهند که مرد قادر به پرداخت یکجای مهریه نیست و زندگی او در حد متعارف است. این شهود نباید از بستگان درجه یک مرد باشند و باید دارای شرایط قانونی شهادت باشند.

مرحله سوم: بررسی دادخواست و تعیین پیش قسط و اقساط

پس از تقدیم دادخواست اعسار و ارائه مدارک، دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به آن تشکیل می دهد. در این جلسه، قاضی با در نظر گرفتن تمامی شواهد و مستندات، تصمیم نهایی را اتخاذ می کند.

عوامل مؤثر بر تصمیم قاضی

قاضی در تعیین میزان پیش قسط و اقساط، عوامل متعددی را مورد توجه قرار می دهد، از جمله:

• میزان درآمد مرد: اصلی ترین عامل در تعیین توانایی پرداخت.
• تعداد افراد تحت تکفل: همسر، فرزندان، و سایر افراد واجب النفقه.
• هزینه های ضروری زندگی: اجاره بها، خوراک، پوشاک، درمان و…
• وضعیت شغلی و اجتماعی مرد: میزان تحصیلات، تخصص، و جایگاه اجتماعی می تواند بر درآمد و توانایی مالی او تأثیر بگذارد.
• وضعیت سلامتی: بیماری های خاص و هزینه های درمان نیز در نظر گرفته می شود.

مفهوم و اهمیت مستثنیات دین

یکی از مفاهیم کلیدی در بحث اعسار و توقیف اموال، مستثنیات دین است. مستثنیات دین، اموالی هستند که حتی با وجود حکم دادگاه، نمی توان آن ها را توقیف کرد و مرد برای ادامه زندگی ضروری خود به آن ها نیاز دارد. این اموال شامل موارد زیر می شوند:

ردیف	مورد	توضیح
۱	منزل مسکونی	منزل مسکونی که در شأن محکوم علیه و افراد تحت تکفلش باشد.
۲	اثاثیه منزل	اثاث و اسباب مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل او لازم است.
۳	آذوقه موجود	آذوقه موجود در منزل، به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی، برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود.
۴	کتب و ابزار علمی	کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق، متناسب با شأن آن ها.
۵	وسایل و ابزار کار	وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفلشان ضروری است.
۶	تلفن	تلفن مورد نیاز مدیون.
۷	مبلغ رهن اجاره	مبلغی که در ضمن عقد اجاره، به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها، بدون آن، موجب عسر و حرج و سختی برای محکوم علیه گردد و ملک اجاره ای، مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

شناخت دقیق مستثنیات دین برای مردان جهت دفاع از خود و برای زنان جهت پیگیری مطالباتشان ضروری است.

نحوه تعیین میزان پیش قسط مهریه در سال ۱۴۰۴

یکی از پرتکرارترین پرسش ها این است که «میزان پیش قسط مهریه در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟» پاسخ صریح این است که هیچ مبلغ ثابت یا فرمول مشخصی برای تعیین پیش قسط مهریه وجود ندارد. این موضوع کاملاً به اختیار و صلاحدید قاضی پرونده بستگی دارد که پس از بررسی دقیق وضعیت مالی و اجتماعی مرد و همچنین میزان مهریه، تصمیم گیری می کند.

آیا مبلغ ثابت یا فرمول مشخصی وجود دارد؟

خیر، قانونگذار مبلغ یا درصد مشخصی را برای پیش قسط مهریه تعیین نکرده است. قاضی با در نظر گرفتن تمامی جوانب، از جمله درآمد ماهیانه، دارایی های قابل دسترس (غیر از مستثنیات دین)، تعداد افراد تحت تکفل و هزینه های ضروری زندگی، اقدام به تعیین پیش قسط می کند. به همین دلیل، ممکن است در پرونده های مشابه نیز، مبالغ پیش قسط متفاوتی تعیین شود.

رویه های غالب دادگاه ها در تعیین پیش قسط

عموماً دادگاه ها تلاش می کنند تا مبلغی را به عنوان پیش قسط تعیین کنند که:

1. برای مرد قابل پرداخت باشد تا هدف از تقسیط (یعنی جلوگیری از حبس مرد و امکان دریافت مهریه برای زن) محقق شود.
2. برای زن اولیه و معقول باشد تا نشانه ای از شروع پرداخت مهریه و رفع بخشی از نیازهای او باشد.

این مبلغ می تواند به صورت تعداد سکه (مثلاً چند سکه طلا) یا به صورت مبلغ ریالی مشخص شود. گاهی نیز قاضی با توجه به میزان حقوق و مزایای مرد، دستور توقیف بخشی از آن را به عنوان پیش قسط صادر می کند.

موارد خاص در تعیین پیش قسط

پیش قسط مهریه برای کارمندان

برای مردانی که کارمند هستند و حقوق ثابت دریافت می کنند، تعیین پیش قسط معمولاً با در نظر گرفتن میزان حقوق و امکان کسر از آن صورت می گیرد. قانون اجازه می دهد که حداکثر یک سوم از حقوق مرد بابت مهریه کسر شود، و در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، این میزان به یک چهارم کاهش می یابد. قاضی می تواند با توجه به این سقف قانونی، میزان پیش قسط را از طریق کسر از حقوق تعیین کند.

پیش قسط مهریه برای افراد دارای مشاغل آزاد و فاقد درآمد ثابت

تعیین پیش قسط برای افراد دارای مشاغل آزاد پیچیده تر است، زیرا درآمد آن ها معمولاً ثابت نیست و اثبات توانایی مالی یا عدم توانایی مالی دشوارتر است. در این موارد، قاضی به گردش حساب های بانکی، اظهارنامه های مالیاتی (در صورت وجود)، و شهادت شهود تکیه بیشتری می کند تا تخمینی از توانایی پرداخت مرد به دست آورد.

زمانی که مرد ادعا می کند پیش قسط ندارد

اگر مرد ادعا کند که حتی توان پرداخت پیش قسط را هم ندارد، باید این موضوع را با مدارک و شواهد محکمه پسند به دادگاه اثبات کند. در این شرایط، دادگاه با دقت بیشتری به بررسی دادخواست اعسار می پردازد. اگر اعسار مطلق مرد (عدم توانایی پرداخت حتی پیش قسط) اثبات شود، قاضی ممکن است پیش قسط را به حداقل میزان ممکن کاهش دهد یا در موارد بسیار نادر، فقط به اقساط ماهانه حکم دهد که شروع آن نیز ممکن است با تأخیر همراه باشد.

مدت زمان معمول برای پرداخت پیش قسط

پس از صدور حکم تعیین پیش قسط، دادگاه معمولاً مهلتی را (مثلاً یک هفته تا یک ماه) برای پرداخت آن تعیین می کند. عدم پرداخت در این مهلت می تواند عواقب جدی برای مرد به همراه داشته باشد.

پیش قسط مهریه در انواع طلاق و نقش توافقات

نوع طلاق می تواند تأثیر بسزایی بر نحوه تعیین و پرداخت پیش قسط مهریه داشته باشد. در هر یک از انواع طلاق، شرایط و الزامات حقوقی خاصی برای پیش قسط مهریه وجود دارد.

طلاق از طرف مرد

هنگامی که مرد به صورت یکجانبه درخواست طلاق می دهد، موظف است کلیه حقوق مالی زن از جمله مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت و نصف دارایی (در صورت وجود شرط تنصیف) را پرداخت کند. در این شرایط، برای ثبت رسمی طلاق، مرد باید ابتدا تمامی این حقوق را تسویه کند. اگر مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار و تقسیط مهریه را تقدیم دادگاه کند. در صورت پذیرش دادخواست اعسار، دادگاه مبلغی را به عنوان پیش قسط مهریه و همچنین دیگر حقوق مالی (مانند نفقه معوقه یا اجرت المثل) تعیین می کند. مرد ملزم است این پیش قسط و سایر حقوق را پرداخت کند تا مراحل ثبت طلاق تکمیل شود. در غیر این صورت، طلاق ثبت نخواهد شد.

طلاق توافقی

در طلاق توافقی، زوجین با یکدیگر بر سر تمامی مسائل مربوط به جدایی، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و… به توافق می رسند. این توافق می تواند شامل نحوه پرداخت مهریه به صورت اقساط و تعیین پیش قسط نیز باشد. زوجین می توانند به صلاحدید خود، هرگونه ترتیبی برای پرداخت پیش قسط و اقساط مهریه در نظر بگیرند؛ مثلاً توافق کنند که پیش قسط حذف شود یا مبلغ خاصی به عنوان پیش قسط تعیین گردد. این توافقات در دادنامه طلاق توافقی ثبت و معتبر خواهد بود. اگر زن در طلاق توافقی بخشی از مهریه خود را ببخشد، می تواند با تقسیط مابقی مهریه نیز موافقت کند. از مزایای طلاق توافقی، انعطاف پذیری آن در تعیین شرایط مهریه و جلوگیری از درگیری های طولانی مدت قضایی است.

طلاق از طرف زن (در صورت داشتن حق طلاق یا اثبات عسر و حرج)

چنانچه زن دارای حق طلاق (وکالت در طلاق) باشد یا بتواند عسر و حرج خود را در دادگاه اثبات کند و حکم طلاق را دریافت نماید، وضعیت پیش قسط مهریه متفاوت خواهد بود. در این موارد، اگر طلاق از جانب زن صورت گیرد و او نیز خواهان مهریه باشد، مرد همچنان مکلف به پرداخت مهریه است. با این حال، ممکن است در برخی شرایط خاص و در صورت درخواست زن و توانایی مالی مرد، پرداخت پیش قسط نیز مطرح شود. اما نکته مهم اینجاست که در طلاق از طرف زن، ثبت طلاق معمولاً منوط به پرداخت پیش قسط مهریه نیست، بلکه مرد ملزم به پرداخت آن پس از صدور حکم است و روند تقسیط و تعیین پیش قسط (در صورت درخواست اعسار مرد) به صورت مستقل طی خواهد شد. در حقیقت، حق طلاق زن به معنای ساقط شدن حق مهریه او نیست و او همچنان می تواند برای دریافت مهریه خود اقدام کند.

پیامدهای حقوقی عدم پرداخت پیش قسط و اقساط مهریه

پرداخت پیش قسط و اقساط مهریه، پس از صدور حکم دادگاه، تعهدی قانونی برای مرد ایجاد می کند. عدم رعایت این تعهد می تواند عواقب حقوقی جدی و ناخوشایندی را برای او به همراه داشته باشد. آگاهی از این پیامدها برای هر دو طرف دعوا حیاتی است.

صدور حکم جلب و حبس (تا سقف ۱۱۰ سکه)

یکی از مهم ترین پیامدهای عدم پرداخت پیش قسط یا هر یک از اقساط مهریه، به خصوص تا سقف ۱۱۰ سکه، امکان صدور حکم جلب و حبس برای مرد است. اگر مرد به موقع پیش قسط یا قسط های خود را پرداخت نکند، زن می تواند از طریق دادگاه، تقاضای صدور اجرائیه و سپس حکم جلب او را مطرح کند. همانطور که پیشتر توضیح داده شد، این ضمانت اجرا تا سقف ۱۱۰ سکه از مهریه یا معادل ریالی آن اعمال می شود. به این معنا که اگر مرد حتی یک قسط را نپردازد، زن می تواند درخواست حبس او را تا زمان پرداخت آن قسط یا سقف ۱۱۰ سکه از کل مهریه ارائه دهد.

توقیف اموال (غیر از مستثنیات دین)

در صورتی که مرد از پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه امتناع کند، زن حق دارد برای توقیف اموال او (به جز مستثنیات دین که در جدول بالا شرح داده شد) اقدام کند. این اموال می تواند شامل:

• حساب های بانکی.
• خودرو.
• ملک (در صورت وجود و عدم شمول مستثنیات دین).
• سهام و اوراق بهادار.
• سهم الارث مرد از اموال دیگران.

باشد. این اقدام به منظور اجبار مرد به پرداخت مهریه و تأمین حقوق زن صورت می گیرد. حتی در طول مدت پرداخت اقساط نیز، اگر مرد اموال جدیدی به دست آورد که جزء مستثنیات دین نباشد، زن می تواند برای توقیف آن ها اقدام کند.

توقیف حقوق و مزایای کارمندی

اگر مرد کارمند باشد و از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می تواند درخواست توقیف حقوق و مزایای او را به دادگاه ارائه دهد. بر اساس قانون، دادگاه می تواند دستور کسر یک سوم از حقوق و مزایای مرد را برای پرداخت مهریه صادر کند. در صورتی که مرد دارای فرزند باشد و نفقه او نیز بر عهده مرد باشد، این میزان به یک چهارم کاهش می یابد. این توقیف تا زمان تسویه کامل مهریه (یا سقف ۱۱۰ سکه برای ضمانت حبس) ادامه خواهد داشت.

امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه

در برخی موارد، اگر مرد با تأخیر قابل توجه و بدون دلیل موجه از پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه خودداری کند، زن می تواند علاوه بر اصل مهریه، مطالبه خسارت تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد) را نیز از دادگاه درخواست کند. این خسارت بر اساس نرخ تورم سالانه که توسط بانک مرکزی اعلام می شود، محاسبه و به اصل دین اضافه می گردد. این امر برای جبران کاهش ارزش پول در طول زمان و حفظ قدرت خرید مهریه زن است.

عدم پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه، علاوه بر حبس و توقیف اموال، می تواند به افزایش مبلغ بدهی مرد به دلیل خسارت تأخیر تأدیه نیز منجر شود.

مراحل پیگیری عدم پرداخت توسط زوجه

در صورت عدم پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه، زن باید مراحل قانونی زیر را برای پیگیری طی کند:

1. ارائه درخواست به اجرای احکام: زن یا وکیل او باید با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگاهی که حکم تقسیط را صادر کرده، عدم پرداخت را گزارش دهد.
2. درخواست اجرائیه و حکم جلب: در صورت عدم پرداخت قسط، زن می تواند درخواست صدور اجرائیه و سپس حکم جلب مرد را ارائه دهد.
3. معرفی اموال: در صورت اطلاع از دارایی های مرد، زن می تواند با معرفی این اموال به اجرای احکام، درخواست توقیف آن ها را داشته باشد.

پیگیری سریع و قانونی در این مرحله برای زن بسیار مهم است تا حقوق او پایمال نشود. به دلیل پیچیدگی های حقوقی، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده در این مرحله توصیه می شود.

نتیجه گیری

پیش قسط مهریه ۱۴۰۴، بخش جدایی ناپذیری از روند تقسیط مهریه است که درک صحیح آن برای هر دو طرف، زن و مرد، ضروری است. در سال جدید، با وجود عدم تغییرات بنیادین در قوانین مهریه، رویه های قضایی همچنان بر مبنای توانایی مالی مرد و حفظ کرامت انسانی او شکل می گیرد، ضمن اینکه حق مسلم زن در دریافت مهریه نیز به قوت خود باقی است. تعیین میزان پیش قسط هیچ فرمول ثابتی ندارد و کاملاً به صلاحدید قاضی، با در نظر گرفتن تمامی ابعاد مالی و اجتماعی زندگی زوج، بستگی دارد. از نحوه مطالبه مهریه و تقدیم دادخواست اعسار گرفته تا بررسی مستثنیات دین و پیامدهای عدم پرداخت، هر مرحله از این فرآیند دارای جزئیات حقوقی خاصی است که ناآگاهی از آن ها می تواند منجر به مشکلات و چالش های جدی شود.

محدودیت ۱۱۰ سکه تنها به موضوع حبس مرد مربوط می شود و به معنای عدم اعتبار مازاد مهریه نیست و شایعاتی نظیر ۱۴ سکه پایه قانونی ندارند. در انواع طلاق، به ویژه طلاق توافقی، امکان توافق زوجین بر سر پیش قسط مهریه و اقساط وجود دارد. نهایتاً، عدم پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه می تواند عواقب جدی از جمله حبس، توقیف اموال و حقوق، و همچنین مطالبه خسارت تأخیر تأدیه را برای مرد به دنبال داشته باشد. با توجه به پیچیدگی های موجود و حساسیت پرونده های خانواده، توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت نمایید تا از حقوق خود آگاه شده و بهترین راهکار را برای حل و فصل مسائل حقوقی انتخاب کنید.