نمونه لایحه استرداد دادخواست

لایحه استرداد دادخواست، سندی حقوقی است که خواهان (شخصی که دعوایی را در دادگاه مطرح کرده) با تقدیم آن به مرجع قضایی، انصراف خود را از ادامه پیگیری دعوا اعلام می کند. این اقدام بسته به مرحله دادرسی، آثار حقوقی متفاوتی از جمله ابطال، رد یا سقوط دعوا را به دنبال دارد. استرداد دادخواست می تواند به دلایل گوناگونی از جمله صلح و سازش با خوانده، رفع اختلاف، نیاز به جمع آوری مدارک بیشتر یا تغییر تصمیم خواهان صورت پذیرد و از اهمیت بالایی در سرنوشت پرونده برخوردار است.

در فرآیند دادرسی حقوقی، ممکن است خواهان به دلایل مختلفی از طرح دعوای خود منصرف شود و قصد داشته باشد آن را پس بگیرد. این انصراف که در اصطلاح حقوقی به آن «استرداد دادخواست» یا «استرداد دعوا» گفته می شود، از جمله حقوقی است که قانونگذار برای خواهان در نظر گرفته است. درک صحیح از مفاهیم، شرایط، مهلت ها و آثار حقوقی استرداد، برای هر فردی که درگیر یک پرونده قضایی است، حیاتی و ضروری است. یک تصمیم نادرست در این زمینه می تواند به از دست رفتن حق اقامه دعوا و پیچیدگی های حقوقی جبران ناپذیری منجر شود. این مقاله به صورت جامع به تمامی ابعاد این موضوع پرداخته و با ارائه نمونه لایحه های کاربردی، راهنمای کاملی برای شما خواهد بود.

دادخواست چیست و حق استرداد از کجا سرچشمه می گیرد؟

برای ورود به بحث استرداد، ابتدا لازم است با مفهوم «دادخواست» آشنا شویم. دادخواست، در واقع، نوشته ای رسمی است که خواهان با تقدیم آن به دادگاه، تقاضای رسیدگی به دعوای حقوقی خود را مطرح می کند و به این ترتیب، فرآیند دادرسی آغاز می شود. بر اساس ماده 2 قانون آیین دادرسی مدنی، هیچ دادگاهی نمی تواند به دعوایی رسیدگی کند، مگر اینکه شخص ذی نفع یا نماینده قانونی او، رسیدگی را درخواست کرده باشد. این درخواست باید مطابق ماده 48 همین قانون، از طریق تقدیم دادخواست انجام شود.

حق استرداد دادخواست یا دعوا، از جمله حقوق اساسی خواهان در طول دادرسی است که ریشه در ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی دارد. این ماده به خواهان اجازه می دهد که تحت شرایط و مهلت های خاصی، از ادامه پیگیری دعوای خود صرف نظر کند. این حق، انعطاف پذیری لازم را در فرآیند قضایی فراهم می کند تا در صورت تغییر شرایط، حصول توافق، یا هر دلیل موجه دیگر، خواهان بتواند بدون تحمیل بار اضافی بر سیستم قضایی و یا حتی بر خود و طرف مقابل، از ادامه دعوا منصرف شود. اهمیت این حق زمانی آشکار می شود که بدانیم سرنوشت یک پرونده قضایی، ممکن است با تصمیم به استرداد، به کلی تغییر کند و تبعات حقوقی جدی را برای طرفین به دنبال داشته باشد.

انواع استرداد دادخواست و دعوا: تحلیل دقیق ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، سه حالت متفاوت را برای استرداد دعوا پیش بینی کرده که هر یک، مهلت، شرایط و آثار حقوقی خاص خود را دارند. شناخت دقیق این سه حالت برای اتخاذ تصمیم صحیح در طول فرآیند دادرسی ضروری است.

استرداد دادخواست (قبل از اولین جلسه دادرسی)

اولین و ساده ترین نوع استرداد، مربوط به زمانی است که خواهان، دادخواست خود را پیش از تشکیل اولین جلسه دادرسی مسترد می کند. این حالت، بیشترین انعطاف را برای خواهان فراهم می آورد.

مهلت و شرایط: خواهان می تواند تا قبل از آغاز اولین جلسه دادرسی یا پیش از آن که در همان جلسه، اولین اظهار خود را بیان کند، دادخواست خویش را مسترد نماید. به عبارتی، حتی در خود اولین جلسه نیز، اگر خواهان پیش از هرگونه اظهار ماهوی یا دفاع، اعلام کند که قصد استرداد دادخواست را دارد، این امکان برای او وجود دارد.

آثار حقوقی: در این صورت، دادگاه اقدام به صدور قرار ابطال دادخواست می کند. این قرار به معنای این است که دادخواست از ابتدا کان لم یکن تلقی شده و پرونده به حالتی برمی گردد که گویی اصلا دعوایی مطرح نشده بود.

امکان طرح مجدد دعوا: نکته کلیدی در این نوع استرداد این است که با صدور قرار ابطال دادخواست، هیچ گونه مانعی برای طرح مجدد همان دعوا توسط خواهان وجود نخواهد داشت. به عبارت دیگر، دعوا مشمول امر مختومه (اعتبار امر قضاوت شده) نمی شود و خواهان می تواند با همان خواسته و دلایل، مجدداً دادخواست جدیدی را تقدیم کند.

نحوه اقدام: خواهان می تواند با تقدیم لایحه استرداد دادخواست به دادگاه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، یا حتی به صورت شفاهی و با درج در صورت جلسه اولین جلسه دادرسی، این درخواست را مطرح کند.

استرداد دعوا (پس از اولین جلسه تا پایان دادرسی)

حالت دوم، زمانی رخ می دهد که اولین جلسه دادرسی تشکیل شده و به نحوی جریان یافته است، اما هنوز دادرسی به پایان نرسیده و ختم رسیدگی اعلام نشده است.

مهلت و شرایط: خواهان می تواند مادامی که دادرسی به اتمام نرسیده و دادگاه ختم مذاکرات اصحاب دعوا را اعلام نکرده باشد، دعوای خود را مسترد کند. این مرحله شامل تمامی مراحل دادرسی از جمله تحقیقات، کارشناسی، تبادل لوایح و غیره می شود.

آثار حقوقی: در این حالت، دادگاه اقدام به صدور قرار رد دعوا می کند. قرار رد دعوا به این معنی است که دادگاه به دلایلی غیر از ماهیت دعوا، از رسیدگی به آن امتناع کرده است.

امکان طرح مجدد دعوا: بر خلاف قرار ابطال دادخواست، قرار رد دعوا نیز مانع از طرح مجدد همان دعوا نیست، اما با یک تفاوت مهم: خواهان برای طرح مجدد دعوا باید نقص یا علت رد را برطرف کند. این به آن معناست که در صورت رفع نواقص شکلی یا تغییر شرایط موضوع دعوا، خواهان می تواند دوباره همان دعوا را اقامه کند. بنابراین، هرچند که دعوا اعتبار امر مختومه پیدا نمی کند، اما طرح مجدد آن بدون اصلاح، ممکن است دوباره به رد دعوا منجر شود.

نحوه اقدام: استرداد دعوا در این مرحله، حتماً باید به صورت کتبی و از طریق تقدیم لایحه به دادگاه انجام شود.

استرداد دعوا (پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا)

پیچیده ترین و حساس ترین نوع استرداد، مربوط به زمانی است که دادرسی عملاً به پایان رسیده و دادگاه ختم مذاکرات اصحاب دعوا را اعلام کرده است، اما هنوز حکم صادر نشده است. در این مرحله، خواهان به تنهایی حق استرداد ندارد، مگر در دو صورت:

مهلت و شرایط: این حالت پس از اعلام ختم مذاکرات توسط دادگاه و معمولاً پس از تبادل کامل لوایح و دفاعیات اصلی طرفین و پیش از صدور رأی قطعی توسط دادگاه، قابل تصور است.

استرداد با رضایت خوانده:

اگر خواهان پس از ختم مذاکرات قصد استرداد دعوا را داشته باشد، این امر تنها با کسب رضایت خوانده امکان پذیر است. رضایت خوانده می تواند به صورت کتبی در لایحه یا شفاهی در دادگاه اعلام شود.

خواهان کلاً از دعوای خود صرف نظر کند:

حالت دیگر این است که خواهان به طور صریح و قاطع اعلام کند که کلاً از دعوای خود صرف نظر می کند. این عبارت به معنای انصراف کامل و بی قید و شرط از تمامی حقوق مربوط به آن دعوا است و باید به وضوح در لایحه استرداد ذکر شود. این حالت با استرداد صرفاً برای رفع نقص یا طرح مجدد متفاوت است.

آثار حقوقی: در هر دو صورت فوق، دادگاه اقدام به صدور قرار سقوط دعوا می کند. قرار سقوط دعوا دارای اهمیت ویژه ای است.

امکان طرح مجدد دعوا: با صدور قرار سقوط دعوا، خواهان دیگر به هیچ عنوان نمی تواند مجدداً همان دعوا را با همان خواسته و طرفین، در هیچ دادگاهی مطرح کند. این قرار دارای اعتبار امر قضاوت شده (امر مختومه) است و به معنای قطعیت یافتن سرنوشت دعوا به نفع خوانده تلقی می شود. به همین دلیل، تصمیم به این نوع استرداد باید با نهایت دقت و آگاهی کامل از پیامدهای آن صورت گیرد.

نوع استرداد	مهلت	آثار حقوقی	امکان طرح مجدد دعوا
استرداد دادخواست (قبل از اولین جلسه)	تا قبل از اولین جلسه دادرسی یا اولین اظهار در جلسه	صدور قرار ابطال دادخواست	بله، بدون مانع امر مختومه
استرداد دعوا (در جریان دادرسی)	پس از اولین جلسه تا قبل از ختم رسیدگی	صدور قرار رد دعوا	بله، با رفع نواقص یا تغییر شرایط
استرداد دعوا (پس از ختم مذاکرات)	پس از ختم مذاکرات و قبل از صدور رأی (با رضایت خوانده یا انصراف کلی خواهان)	صدور قرار سقوط دعوا	خیر، دارای اعتبار امر قضاوت شده (امر مختومه)

مراحل عملی تنظیم و تقدیم لایحه استرداد (گام به گام)

استرداد دادخواست یا دعوا، هرچند به ظاهر ساده به نظر می رسد، اما نیازمند رعایت تشریفات و دقت در تنظیم لایحه است. یک لایحه ناقص یا اشتباه می تواند روند کار را با مشکل مواجه کند.

آماده سازی لایحه استرداد

آماده سازی لایحه استرداد باید با دقت کافی انجام شود تا تمامی اطلاعات لازم به صورت صحیح و شفاف به دادگاه ارائه گردد:

• فیلدهای ضروری: هر لایحه ای باید شامل اطلاعات دقیق باشد. مشخصات کامل خواهان (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی، آدرس)، مشخصات خوانده (نام، نام خانوادگی، آدرس)، شماره کلاسه پرونده (که از ابلاغیه یا از طریق سامانه ثنا قابل دستیابی است)، شماره بایگانی، نام شعبه رسیدگی کننده (مثلاً شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی تهران) و در صورت نیاز، تاریخ تشکیل اولین جلسه دادرسی، از مهمترین بخش ها هستند. این اطلاعات به دادگاه کمک می کند تا به سرعت پرونده مربوطه را شناسایی کند.
• متن اصلی لایحه: نگارش متن اصلی لایحه باید بسیار دقیق و حقوقی باشد. باید به صراحت درخواست استرداد مطرح شود و در صورت امکان، به ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی استناد گردد. نوع استرداد (دادخواست، دعوا، یا انصراف کلی) و دلیل آن (مثلاً حصول سازش) نیز باید مشخصاً قید شود. درخواست باید واضح و صریح باشد، به گونه ای که هیچ ابهامی برای قاضی باقی نماند.
• نکات شکلی: لایحه باید با سربرگ مناسب (مثلاً ریاست محترم دادگاه / شعبه …) آغاز شود. تاریخ نگارش لایحه، امضای خواهان (یا وکیل او) و در صورت وجود، لیست پیوست ها (مانند رضایت کتبی خوانده در حالت سوم استرداد) نیز از موارد ضروری است.

مراحل تقدیم لایحه

پس از آماده سازی، لایحه باید به درستی به مرجع قضایی تقدیم شود:

• ثبت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: امروزه بخش عمده ای از مکاتبات و درخواست های قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. لایحه استرداد نیز باید ابتدا در این دفاتر ثبت و به پرونده الکترونیکی اضافه شود. این دفاتر، لایحه شما را به شعبه مربوطه ارسال می کنند.
• تقدیم مستقیم به دادگاه: در برخی موارد خاص، مانند استرداد شفاهی در اولین جلسه دادرسی که در صورت جلسه قید می شود، یا در شرایط اضطراری و خاص، ممکن است لایحه مستقیماً به دفتر شعبه دادگاه تحویل داده شود. اما توصیه می شود همیشه از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام کنید تا از ثبت سیستمی و پیگیری مطمئن باشید.
• نکات مهم در هنگام تقدیم: پس از ثبت لایحه، حتماً از دفتر خدمات قضایی، رسید کتبی یا شماره پیگیری دریافت کنید. این رسید، سندی است که ثابت می کند شما لایحه خود را تقدیم کرده اید. همچنین، پیگیری وضعیت لایحه از طریق سامانه ثنا و اطمینان از رسیدن آن به شعبه مربوطه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

نمونه لایحه استرداد دادخواست و دعوا (با توضیحات جامع)

در این بخش، به منظور تسهیل فرآیند برای کاربران، نمونه های لایحه استرداد برای هر یک از حالات سه گانه ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی ارائه می شود. این نمونه ها صرفاً الگو هستند و باید با اطلاعات و جزئیات پرونده شما تکمیل و در صورت لزوم، با مشورت یک وکیل حقوقی، اصلاح شوند.

نمونه ۱: لایحه استرداد دادخواست قبل از اولین جلسه دادرسی (ابطال)

این نمونه لایحه برای زمانی کاربرد دارد که خواهان پیش از تشکیل اولین جلسه دادرسی، قصد انصراف از دعوا را دارد. در این حالت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می کند و خواهان می تواند مجدداً دعوای خود را مطرح کند.

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب (حقوقی) شعبه [شماره شعبه]
با سلام و احترام،

موضوع: لایحه استرداد دادخواست

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی خواهان] به عنوان خواهان در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] به شماره بایگانی [شماره بایگانی پرونده] با خواسته [موضوع خواسته، مثال: مطالبه وجه] مطروحه در آن شعبه محترم می باشم.

نظر به اینکه تاریخ اولین جلسه رسیدگی به پرونده مزبور مورخ [تاریخ اولین جلسه دادرسی] تعیین گردیده است و بنده تا تاریخ مقرر قصد پیگیری دعوای مطروحه را ندارم.

لذا، مستنداً به بند «الف» از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، بدین وسیله دادخواست تقدیمی خویش را مسترد نموده و تقاضای صدور قرار ابطال دادخواست و مختومه نمودن پرونده را از آن مقام محترم استدعا دارم.

با تجدید مراتب احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضا
تاریخ: [تاریخ تنظیم لایحه]

نمونه ۲: لایحه استرداد دعوا در جریان دادرسی (رد دعوا)

این لایحه برای زمانی استفاده می شود که خواهان پس از اولین جلسه دادرسی، اما پیش از اعلام ختم رسیدگی، تصمیم به انصراف از دعوا می گیرد. در این حالت، دادگاه قرار رد دعوا صادر می کند و طرح مجدد دعوا با رفع نواقص امکان پذیر است.

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب (حقوقی) شعبه [شماره شعبه]
با سلام و احترام،

موضوع: لایحه استرداد دعوا

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی خواهان] به عنوان خواهان در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] به شماره بایگانی [شماره بایگانی پرونده] با خواسته [موضوع خواسته، مثال: خلع ید] مطروحه در آن شعبه محترم، در جریان رسیدگی می باشد.

نظر به اینکه [دلایل استرداد را به اختصار ذکر کنید، مثال: به دلیل نیاز به جمع آوری مدارک و مستندات جدید و کامل تر]، بنده فعلاً قصد ادامه پیگیری دعوای مطروحه را ندارم.

لذا، مستنداً به بند «ب» از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، بدین وسیله دعوای خویش را مسترد نموده و تقاضای صدور قرار رد دعوا و مختومه نمودن پرونده را از آن مقام محترم استدعا دارم.

با تجدید مراتب احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضا
تاریخ: [تاریخ تنظیم لایحه]

نمونه ۳: لایحه استرداد دعوا با رضایت خوانده (سقوط دعوا)

این نمونه در حالتی کاربرد دارد که پس از ختم مذاکرات و پیش از صدور رأی، خواهان با رضایت خوانده دعوا را مسترد می کند. نتیجه این استرداد، صدور قرار سقوط دعوا و اعتبار امر مختومه است.

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب (حقوقی) شعبه [شماره شعبه]
با سلام و احترام،

موضوع: لایحه استرداد دعوا با رضایت خوانده

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی خواهان] به عنوان خواهان و آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] به شماره ملی [کد ملی خوانده] به عنوان خوانده در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] به شماره بایگانی [شماره بایگانی پرونده] با خواسته [موضوع خواسته] مطروحه در آن شعبه محترم می باشیم.

نظر به اینکه پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا، اینجانب و خوانده محترم پرونده در خصوص موضوع دعوا [به اختصار توافق حاصله را ذکر کنید، مثال: به صلح و سازش رسیده ایم / توافق بر عدم ادامه دعوا حاصل شده است] و خوانده محترم نیز با استرداد دعوای اینجانب موافقت نموده اند، (رضایت خوانده می تواند طی لایحه جداگانه تقدیم یا در صورت جلسه دادگاه قید گردد).

لذا، مستنداً به بند «ج» از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، بدین وسیله دعوای خویش را مسترد نموده و تقاضای صدور قرار سقوط دعوا و مختومه نمودن پرونده را از آن مقام محترم استدعا دارم.

با تجدید مراتب احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضا
تاریخ: [تاریخ تنظیم لایحه]

نمونه ۴: لایحه انصراف کلی از دعوا توسط خواهان (سقوط دعوا و امر مختومه)

این لایحه برای زمانی است که خواهان پس از ختم مذاکرات، به طور کلی و بی قید و شرط از دعوای خود صرف نظر می کند. این حالت نیز منجر به صدور قرار سقوط دعوا و اعتبار امر مختومه می شود و امکان طرح مجدد دعوا وجود نخواهد داشت.

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب (حقوقی) شعبه [شماره شعبه]
با سلام و احترام،

موضوع: لایحه انصراف کلی از دعوا

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی خواهان] به عنوان خواهان در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] به شماره بایگانی [شماره بایگانی پرونده] با خواسته [موضوع خواسته] مطروحه در آن شعبه محترم، که ختم مذاکرات آن اعلام گردیده است، می باشم.

نظر به اینکه پس از بررسی های لازم و با توجه به شرایط موجود، اینجانب به طور کلی و بدون هیچ قید و شرطی از ادامه پیگیری دعوای خویش علیه خوانده [نام و نام خانوادگی خوانده] صرف نظر کرده ام.

لذا، مستنداً به قسمت اخیر بند «ج» از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، بدین وسیله به طور کامل از دعوای خود صرف نظر نموده و تقاضای صدور قرار سقوط دعوا و مختومه نمودن پرونده را از آن مقام محترم استدعا دارم. لازم به ذکر است که این انصراف به معنای چشم پوشی از تمامی حقوق مربوط به این دعوا می باشد و با علم کامل به عدم امکان طرح مجدد آن اعلام می گردد.

با تجدید مراتب احترام
نام و نام خانوادگی خواهان
امضا
تاریخ: [تاریخ تنظیم لایحه]

نکات کاربردی: انتخاب نمونه مناسب و تکمیل دقیق اطلاعات ضروری است. حتماً قبل از هر اقدامی، شرایط پرونده خود را با یکی از متخصصین حقوقی در میان بگذارید تا با آگاهی کامل از پیامدهای حقوقی، تصمیم گیری کنید.

نکات حقوقی مهم، هشدارها و استثنائات در استرداد

تصمیم به استرداد دادخواست یا دعوا، فراتر از یک اقدام ساده، حامل پیامدهای حقوقی عمیقی است که در صورت عدم آگاهی می تواند موجب تضییع حقوق شما گردد. شناخت این نکات و استثنائات، کلید یک تصمیم گیری آگاهانه است.

استرداد در مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی

ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی به مراحل بدوی دادرسی مربوط می شود. اما آیا در مراحل بالاتر نیز می توان دادخواست را مسترد کرد؟ بله، ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت این موضوع را پیش بینی کرده است.
بر اساس ماده ۳۶۳: چنانچه هر یک از طرفین دعوا دادخواست تجدیدنظر خود را مسترد کنند، مرجع تجدیدنظر قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر می کند.
این ماده نشان می دهد که در مرحله تجدیدنظر نیز، خواهان تجدیدنظر می تواند دادخواست خود را مسترد کند و دادگاه تجدیدنظر، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر خواهد کرد. تفاوت اصلی در این است که اگر دادخواست تجدیدنظر ابطال شود، رأی بدوی به قوت خود باقی می ماند و قطعی می شود، مگر اینکه طرف دیگر نیز تجدیدنظرخواهی کرده باشد. در مرحله فرجام خواهی نیز، قواعد مشابهی برای استرداد فرجام خواهی وجود دارد.

تکلیف هزینه های دادرسی

یکی از سؤالات رایج این است که با استرداد دادخواست، تکلیف هزینه های دادرسی چه می شود؟ در پاسخ باید گفت که هزینه های دادرسی که پیش از استرداد پرداخت شده اند (مانند هزینه تمبر دادرسی)، به خواهان عودت داده نمی شوند. این هزینه ها به عنوان بخشی از تشریفات آغاز دادرسی تلقی شده و حتی با استرداد، بازگردانده نخواهند شد.

نقش وکیل در استرداد

اگر پرونده از طریق وکیل در جریان باشد، آیا وکیل می تواند بدون اذن موکل اقدام به استرداد دادخواست کند؟ خیر، وکیل دادگستری برای اقدام به استرداد دادخواست یا دعوا، نیازمند «اذن صریح» از موکل خود است. این اذن باید در وکالت نامه به وضوح قید شده باشد. در صورت عدم وجود اذن صریح، وکیل نمی تواند به تنهایی دعوا را مسترد کند، چرا که این اقدام می تواند پیامدهای جدی برای موکل به دنبال داشته باشد و از اختیاراتی است که نیازمند تصمیم مستقیم صاحب حق است.

استرداد در دعاوی با خواهان ها یا خواندگان متعدد

در دعاوی که بیش از یک خواهان یا خوانده وجود دارد، شرایط استرداد کمی متفاوت می شود. اگر خواهان ها متعدد باشند، هر یک از آن ها می تواند سهم خود را از دعوا مسترد کند، اما این به معنی استرداد کل دعوا نیست مگر اینکه سایر خواهان ها نیز رضایت دهند. به همین ترتیب، اگر خواندگان متعدد باشند، استرداد دعوا نسبت به یکی از خواندگان، به معنای استرداد نسبت به سایرین نیست و پرونده نسبت به خواندگان دیگر ادامه پیدا می کند. این موضوع نشان دهنده اصل استقلال دعاوی و حقوق هر یک از طرفین است.

تفاوت استرداد با صلح و سازش

هرچند استرداد دعوا (به ویژه در حالت سوم) ممکن است نتیجه صلح و سازش باشد، اما از نظر حقوقی با صلح و سازش متفاوت است. صلح و سازش، یک قرارداد است که طرفین با توافق متقابل، اختلافات خود را حل و فصل می کنند و به موجب آن، پرونده با صدور قرار تأیید صلح و سازش مختومه می شود. این قرارداد می تواند حتی ماهوی باشد. اما استرداد، عملی یک جانبه از سوی خواهان است (مگر در حالت سوم که رضایت خوانده شرط می شود) که منجر به صدور قرار ابطال، رد یا سقوط دعوا می گردد و ماهیت اصلی دعوا را حل و فصل نمی کند.

استرداد در دعاوی کیفری

در دعاوی کیفری، مفهوم استرداد دادخواست به معنای حقوقی آن وجود ندارد. در پرونده های کیفری، شاکی می تواند از شکایت خود گذشت کند. گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت، به معنای سقوط دعوای عمومی و خصوصی است. اما در جرایم غیرقابل گذشت، گذشت شاکی فقط می تواند منجر به تخفیف مجازات شود و مانع از ادامه تعقیب و محاکمه متهم نخواهد شد. بنابراین، باید بین استرداد در دعاوی حقوقی و گذشت در دعاوی کیفری، تفاوت قائل شد.

عدم آگاهی از پیامدهای حقوقی استرداد دادخواست یا دعوا، می تواند مسیر احقاق حق را با چالش های جدی روبرو کند. همواره پیش از هر اقدامی، از مشاوره متخصصین حقوقی بهره مند شوید.

عواقب عدم آگاهی از قوانین

پیامدهای عدم آگاهی از قوانین مربوط به استرداد دادخواست یا دعوا، می تواند بسیار جدی باشد. اگر خواهان بدون آگاهی از بند «ج» ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، اقدام به انصراف کلی از دعوای خود کند، دیگر هرگز قادر به طرح مجدد آن دعوا نخواهد بود. این موضوع به معنای از دست دادن همیشگی یک حق قانونی است. از این رو، قبل از هرگونه اقدام در زمینه استرداد، مشورت با وکیل متخصص در امور حقوقی و مطالعه دقیق قوانین مربوطه، یک ضرورت انکارناپذیر است.

نتیجه گیری و توصیه نهایی

استرداد دادخواست یا دعوا، راهکاری قانونی است که خواهان می تواند با استفاده از آن، از ادامه پیگیری یک پرونده قضایی منصرف شود. این فرآیند، بسته به مرحله ای که در آن قرار دارد، آثار حقوقی متفاوتی از قبیل صدور قرار ابطال دادخواست، قرار رد دعوا یا قرار سقوط دعوا را به دنبال خواهد داشت. درک این تفاوت ها و شناخت مهلت ها و شرایط هر یک، برای حفظ حقوق و جلوگیری از بروز مشکلات آتی، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

در حالی که استرداد دادخواست قبل از اولین جلسه دادرسی (منجر به ابطال) امکان طرح مجدد دعوا را فراهم می کند و استرداد دعوا در جریان دادرسی (منجر به رد) نیز با رفع نواقص اجازه طرح مجدد می دهد، استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات و به خصوص انصراف کلی از دعوا (منجر به سقوط)، دارای اعتبار امر قضاوت شده بوده و خواهان را از طرح مجدد آن دعوا برای همیشه محروم می کند. این نکته، اوج حساسیت و اهمیت آگاهی در زمینه استرداد را نشان می دهد.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و پیامدهای جدی هر نوع استرداد، اکیداً توصیه می شود که پیش از هرگونه تصمیم گیری و اقدام، حتماً با یک وکیل متخصص و مجرب مشورت نمایید. وکیل می تواند با بررسی دقیق جزئیات پرونده شما، بهترین راهکار را پیشنهاد داده و از تضییع حقوق شما جلوگیری کند. آگاهی و مشورت، دو بال اساسی برای پرواز موفق در آسمان عدالت هستند.