شهادت با عزت مختار تا مرگ ذلیلانه یزید

آفتاب‌‌نیوز :

درباره سرنوشت برخی چهره‌های مشهور در کربلا ماجرا‌های گوناگونی عنوان می‌شود که برخی از آن‌ها از واقعیت بسیار فاصله دارند. به همین دلیل برای یافتن مطالب اصیل و صحیح لازم است به منابع مستند و کارشناسان خبره مراجعه کنیم.

حجت الاسلام محمدحسین هاشمی، استاد و محقق اسلامی، در مطلبی به شرح سرنوشت برخی از چهره‌های مشهور در قیام امام حسین (ع) پرداخته است.

یزید در اثر مصرف بسیار شراب مُرد

یزید در سال ۶۴ هجری (چهار سال پس از واقعه عاشورا) درگذشت. در مورد علت مرگ او اختلافاتی وجود دارد، اما نظریه‌ای که بیشتر پذیرفته شده، این است که یزید به دلیل مصرف بیش از حد شراب دچار مسمومیت شد و فردای آن روز در بسترش در حالی که صورتش سیاه شده بود، مرده پیدا شد.

مرگ او پس از فاجعه حره رخ داد که یزید برای سرکوب قیام مردم مدینه، مسلم ابن عقبه را فرستاده بود. مسلم، که پیر و بیمار بود، در نهایت به دلیل افراط در خونریزی به مسرف معروف شد.

پس از مرگ یزید، محاصره مکه که توسط نیرو‌های او برای مقابله با عبدالله ابن زبیر انجام شده بود، شکست خورد و نیرو‌های یزید عقب‌نشینی کردند.

عبیدالله ابن زیاد در قیام مختار کشته شد

عبیدالله ابن زیاد که یکی از مسببان اصلی شهادت امام حسین (ع) بود، در سال ۶۶ هجری توسط نیرو‌های مختار کشته شد. مختار ثقفی در این سال برای خونخواهی امام حسین (ع) و یارانش قیام کرد و نیرو‌های او به فرماندهی ابراهیم ابن مالک اشتر در نزدیکی موصل عراق در نبردی با سپاه بنی‌امیه به فرماندهی عبیدالله ابن زیاد جنگیدند.

در این نبرد، ابراهیم ابن مالک اشتر عبیدالله ابن زیاد را به قتل رساند.

عمر ابن سعد به دست نیرو‌های مختار کشته شد

عمر ابن سعد نیز به دست نیرو‌های مختار و در همان اوایل قیام او در سال ۶۶ هجری کشته شد. مختار دستور داد تا سران و سرکردگان واقعه کربلا را دستگیر و به قتل برسانند، و عمر ابن سعد نیز در این جریان به قتل رسید.

گفته می‌شود که او در بسترش کشته شده است، که این امر به نفرین امام حسین (ع) نسبت داده می‌شود.

باید در نظر داشت که عمر سعد و عبیدالله ابن زیاد، هر دو به دست نیرو‌های مختار در کوفه کشته شدند و نه در میدان جنگ. چون مختار پس از قیام خود در سال ۶۶ هجری، دستور داد تا سران و عاملان واقعه کربلا را دستگیر کرده و به قتل برسانند، عمر سعد و عبیدالله ابن زیاد نیز از جمله این افراد بودند که توسط مأموران مختار در کوفه بازداشت و سپس کشته شدند.

مختار ثقفی درحالیکه روزه بود، به شهادت رسید

مختار ثقفی در سال ۶۶ هجری قیام کرد، یک سال پس از قیام توابین. توابین گروهی از شیعیان بودند که پس از واقعه عاشورا به دلیل کوتاهی در یاری امام حسین (ع) احساس ندامت کردند.

آن‌ها در سال ۶۵ هجری با سپاهی از شام به فرماندهی سلیمان بن صرد مواجه شدند و در نبرد عین‌الورده اکثر آن‌ها شهید شدند. مختار قیام خود را در سال ۶۶ هجری آغاز کرد و به مدت یک سال حکومت کرد. اما به دلیل خیانت اشراف و سران کوفه، جبهه مختار تضعیف شد.

در نهایت، مختار در نبردی با نیرو‌های مصعب بن زبیر، برادر عبدالله بن زبیر، که توسط عبدالله به عراق فرستاده شده بود، شکست خورد. مختار در این نبرد در ۱۴ رمضان سال ۶۷ هجری در حالی که روزه‌دار بود، به شهادت رسید.

سرانجام ابراهیم پسر مالک اشتر

پس از شکست و کشته شدن مختار در کوفه، ابراهیم بن مالک اشتر که در آن زمان به عنوان حاکم منطقه‌ای در شمال غرب عراق تحت فرمان مختار فعالیت می‌کرد، در شرایط دشواری قرار گرفت.

مختار در نبرد با مصعب بن زبیر، برادر عبدالله بن زبیر، شکست خورد و کشته شد. مختار در واقع با دو قدرت بزرگ مواجه بود: یکی بقایای بنی امیه به رهبری عبدالملک مروان که در دمشق حکومت می‌کرد، و دیگری عبدالله بن زبیر که در مکه قیام کرده و ادعای خلافت داشت.

عبدالملک مروان که بر نیمی از سرزمین‌ها حکومت می‌کرد، تلاش کرد ابراهیم را به همکاری دعوت کند. او نامه‌ای محبت‌آمیز به ابراهیم نوشت و گذشته را نادیده گرفت، اگرچه ابراهیم در گذشته قاتلان کربلا که از عوامل بنی امیه بودند، را به قتل رسانده بود. از سوی دیگر، عبدالله بن زبیر نیز نامه‌ای به ابراهیم نوشت و او را به همکاری دعوت کرد.

ابراهیم در این شرایط دشوار و در حالی که هیچ پشتوانه‌ای نداشت، تصمیم گرفت به جای پیوستن به بنی امیه، به همکاری با مصعب بن زبیر ادامه دهد. در نهایت، پس از حذف قدرت مختار، این دو قدرت به نبرد با یکدیگر پرداختند و در این جنگ، هم مصعب بن زبیر و هم ابراهیم بن مالک اشتر کشته شدند.