دستوری عجیب برای تعطیلی یک تلویزیون/ در نظام فکری طالبان تنها یک مذهب می گنجد

آخرین به روز رسانی: 18/05/1403

خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

به گزارش مجله برترین ها پایگاه بررسی تحولات افغانستان در تحلیلی نوشت: حکم تعطیلی تلویزیون تمدن و حوزه خاتم النبیین و دانشگاه وابسته به این مجموعه، باعث شگفتی بسیاری شده است. وزارت عدلیه (دادگستری) حکومت طالبان در اقدامی عجیب حکم بر تعطیلی این تلویزیون و نهاد مذهبی – آموزشی داده است. حوزه علمیه خاتم النبیین و تلویزیون تمدن توسط آیت الله محمد آصف محسنی از رهبران جهادی افغانستان بنیان گذاری شده بود.

پس از روی کار آمدن مجدد طالبان، مراکز آموزش عالی و رسانه های افغانستان دچار رکود شدیدی شدند. بر اساس آمارها و شواهد، فعالیت ده ها نهاد آموزش عالی به ویژه دانشگاه های خصوصی یا متوقف و یا با رکود جدی مواجه شد و بخش زیادی از رسانه های دیداری (تلویزیون)، شنیداری (رادیو) و چاپی (روزنامه و مجلات) از فعالیت بازماندند. البته حکومت طالبان دخالت خود را در رکود و تعطیلی مراکز آموزشی و رسانه ها انکار می کند و عواملی از جمله کاهش منابع مالی و قطع کمک های خارجی را دخیل می داند.

این پرسش مطرح می شود که چرا حکومت طالبان این دو نهاد رسانه ای و آموزشی را ه هر دو از مذهبی ترین نهادهای افغانستان هستند، تعطیل می کند. در پاسخ به این سیوال دو دلیل و انگیزه عمده وجود دارد.

انگیزه پیدا یا آشکار این امر ممنوع شدن فعالیت احزاب سیاسی در افغانستان است. وزارت عدلیه حکومت طالبان چندی پیش اعلام کرد که فعالیت تمامی احزاب سیاسی ممنوع است. در پی این ممنوعیت، فعالیت رسانه های وابسته به احزاب نیز ممنوع شد. تلویزیون نور وابسته به حزب جمعیت اسلامی و تلویزیون بریا متعلق به حزب اسلامی گلبدین حکمتیار به همین دلیل از فعالیت بازماندند. در خصوص تلویزیون تمدن و مجتمع آموزشی خاتم النبیین نیز همین دلیل از سوی حکومت طالبان مطرح شده است.

شاید در خصوص تلویزیون های نور و بریا بتوان دلیل وابسته بودن به حزب سیاسی را موجه دانست چرا که در تعلق حزبی آنها هیچ تردیدی وجود نداشت اما در خصوص تلویزیون تمدن و مجموعه آموزشی خاتم النبیین نمی توان تعلق یا وابستگی حزبی را دلیل متقن حساب کرد. از همین رو وزارت عدلیه حکومت طالبان در کنار دلیل وابستگی حزبی، بهانه غصبی بودن زمین هر سه نهاد را نیز ذکر کرده است. در این زمینه محمد جواد محسنی رییس تلویزیون تمدن هر دو بهانه را با ارایه دلایل و شواهد رد کرده است. به گفته وی زمانی که آیت الله محسنی این مجموعه را تاسیس کرد نه تنها از ریاست حزب حرکت اسلامی استعفا داده بود بلکه از تمام فعالیت های سیاسی کناره گیری کرده بود. همچنین به گفته وی زمین های مدرسه خاتم النبیین و تلویزیون تمدن خریداری شده و دارای سند شرعی می باشند. به گفته وی، ساختمان دانشگاه خاتم النبیین نیز اجاره ای است. با توجه به این مسیله در ورای چنین بهانه جویی ها باید انگیزه دیگری را دخیل دانست.

از آنجا که مجموعه خاتم النبیین به خصوص حوزه علمیه آن بزرگ ترین مجموعه شیعی در افغانستان می باشد و تلویزیون تمدن هم از متعلق به همین مجموعه می باشد، مهم ترین انگیزه پنهان ورای ظاهر این قضیه می تواند مسایل مذهبی باشد.

در نظام فکری طالبان در افغانستان فقط یک مذهب وجود دارد و آن مذهب حنفی می باشد. در این نظام فکری، مذهب رسمی دولت که تمام جنبه های حیات سیاسی و اجتماعی مردم افغانستان را تعریف می کند، حنفیت است. این موضوع به صراحت در کتاب «الاماره الاسلامیه و نظامها» به قلم شیخ عبدالحکیم حقانی قاضی القضات حکومت طالبان آمده است. در این کتاب که برخی آن را مانیفیست حکومت طالبان می دانند به وضوح بیان شده است که افغانستان سرزمین حنفیت است و دولت مکلف است به هیچ مذهبی جز حنفی اجازه حضور و رشد را ندهد.

در این صورت تعطیلی مجموعه تلویزیون تمدن و مجموعه خاتم النبیین صرفاً به دلیل ساده تعلق حزبی و یا غصبی بودن زمین نیست بلکه قضیه به لحاظ محتوایی بر می گردد به رویکرد و سیاست تک مذهبی حکومت طالبان که در آن سایر مذاهب باید محدود شوند.

با نزدیک شدن به 3 سالگی حکومت طالبان، تا هنوز برخی مسایل و قوانین مرتبط با شیعیان افغانستان که حدود یک پنجم جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، بلاتکلیف مانده است. این در حالی است که در همین مدت قوانین دیگری که اولویت نداشته اند، وضع شده است. این بلاتکلیفی و بی تفاوتی، نمی تواند بی دلیل باشد و تقویت کننده همان تحلیلی است که نگاه تنگ نظرانه حکومت طالبان نسبت به شیعیان را مطرح می کند. این در حالی است که مذهب حنفی با توجه به نگاه متعادل و نرمی که در خصوص شریعت و فقه اسلامی دارد، پیروان خود را از افتادن به دام سخت گیری مذهبی و تقابل با پیروان دیگر مذاهب باز می دارد. مبتنی بر همین اصل بوده است که علمای اهل سنت افغانستان طی چند دهه اخیر پیوند عمیقی را با علمای شیعه برقرار کرده بودند.

جدای از مسایل فقهی و شرعی، در باب حکومتداری این اصل انکار ناپذیر است که حکومت طالبان با ایستادن در مقابل واقعیت های مسلم افغانستان از جمله انکار و نادیده انگاشتن میلیون ها پیرو مذهب تشیع و اتخاذ رویکردهای محدودگرایانه سیاسی، فرهنگی و مذهبی در قبال آنان، نه تنها در دراز مدت قادر به تامین نظم و ثبات دلخواه خود نخواهد شد بلکه زمینه بروز مخالفت ها و گسترش صفوف مخالفان را تقویت خواهد کرد.

311311