آیا مهریه حذف شده است؟

خیر، مهریه نه تنها حذف نشده است، بلکه کماکان یک حق قانونی و شرعی برای زن محسوب می شود و به محض وقوع عقد، زن مالک آن می گردد. آنچه در سال های اخیر دستخوش تغییر شده، نه اصل مهریه، بلکه نحوه مطالبه و ضمانت اجرای آن، به ویژه در بخش حبس مرد، بوده است.

ابهامات فراوانی پیرامون وضعیت مهریه در جامعه وجود دارد که بسیاری از زوجین، خانواده ها و حتی فعالان حقوقی را با پرسش های جدی مواجه کرده است. از شایعات مربوط به حذف کامل مهریه تا کاهش آن به ارقام بسیار پایین، اخبار ضد و نقیض زیادی در فضای عمومی منتشر می شود که سردرگمی ها را افزایش می دهد. این سردرگمی، می تواند تصمیم گیری های مهم زندگی را تحت تأثیر قرار داده و تبعات حقوقی و اجتماعی ناخواسته ای به دنبال داشته باشد. شناخت دقیق قوانین و رویه های قضایی مرتبط با مهریه، به ویژه با توجه به آخرین تغییرات صورت گرفته، برای هر فردی که در آستانه ازدواج است یا در زندگی مشترک خود با این مسائل دست و پنجه نرم می کند، حیاتی است. این مقاله با هدف شفاف سازی جامع و دقیق، به بررسی ماهیت مهریه، انواع آن، آخرین تحولات قانونی در سال ۱۴۰۴، روش های مطالبه و وصول، و پاسخ به متداول ترین ابهامات خواهد پرداخت.

مهریه چیست؟ ماهیت و انواع آن در حقوق ایران

مهریه، که در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به آن اشاره شده، مالی است که مرد در هنگام عقد ازدواج، به عنوان یک تعهد مالی و هدیه ای به زن می پردازد یا متعهد به پرداخت آن می شود. این حق مالی، از لحظه جاری شدن صیغه عقد، به ملکیت زن درمی آید و او می تواند هر نوع تصرفی را که بخواهد در آن انجام دهد، حتی اگر هنوز زندگی مشترک آغاز نشده باشد. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به صراحت بیان می دارد: به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی در آن بکند. این ماده قانونی، اساس مالکیت زن بر مهریه و استقلال او در بهره مندی از این حق را نشان می دهد.

اقسام مهریه (مهرالمسمی، مهرالمثل، مهرالمتعه)

در نظام حقوقی ایران، مهریه اقسام مختلفی دارد که بسته به شرایط عقد و توافقات زوجین، هر یک احکام خاص خود را پیدا می کنند:

• مهرالمسمی: این رایج ترین نوع مهریه است و به مهریه ای اطلاق می شود که میزان آن در حین عقد ازدواج، به صورت دقیق و با توافق طرفین (زن و مرد) تعیین و در عقدنامه ذکر می گردد. مهرالمسمی می تواند شامل هر مال منقول یا غیرمنقول باشد؛ از سکه طلا و وجه نقد گرفته تا ملک، زمین، یا حتی آموزش یک مهارت خاص.
• مهرالمثل: مهرالمثل زمانی مطرح می شود که در عقد ازدواج، مهریه ای تعیین نشده باشد یا مهریه تعیین شده به دلایلی (مثلاً به دلیل نامشروع بودن یا مجهول بودن) باطل باشد، اما بین زن و مرد نزدیکی واقع شده باشد. در این صورت، با توجه به وضعیت و جایگاه اجتماعی، خانوادگی، تحصیلات و سایر خصوصیات زن و همچنین موقعیت مرد، مبلغی به عنوان مهرالمثل تعیین می شود. این مبلغ توسط کارشناس و با نظر دادگاه تعیین می گردد و معمولاً مشابه مهریه ای است که برای زنان با شرایط مشابه عرفاً در نظر گرفته می شود.
• مهرالمتعه: مهرالمتعه در شرایطی خاص پیش می آید: اگر در عقد ازدواج، مهریه ای تعیین نشده باشد و پیش از نزدیکی، مرد زن خود را طلاق دهد. در این حالت، برای جبران این وضعیت و با توجه به وضعیت مالی مرد، دادگاه مبلغی را به عنوان مهرالمتعه برای زن تعیین می کند. این مبلغ نه بر اساس جایگاه زن، بلکه بر اساس تمکن مالی مرد تعیین می شود تا زن از ضرر و زیان ناشی از طلاق بدون دریافت مهریه محافظت شود.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

یکی از مهم ترین دسته بندی ها در مهریه، تفاوت بین مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه است که آثار حقوقی متفاوتی دارد و نحوه مطالبه و پرداخت آن را مشخص می کند.

مهریه عندالمطالبه:
این نوع مهریه به این معناست که زن هر زمان که بخواهد (حتی در دوران زندگی مشترک و بدون نیاز به طلاق)، می تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را از مرد مطالبه کند. در صورت عندالمطالبه بودن مهریه، مرد موظف است به محض مطالبه زن، آن را پرداخت کند و عدم پرداخت می تواند منجر به اقدام قانونی از سوی زن شود. فرض بر این است که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد، مگر اینکه خلاف آن را اثبات کند. این نوع مهریه رایج ترین شکل مهریه در ایران است.

مهریه عندالاستطاعه:
در این حالت، مطالبه و وصول مهریه منوط به توانایی و استطاعت مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد توانایی پرداخت آن را دارد. اثبات استطاعت مالی مرد بر عهده زن است و او باید مدارک و شواهد لازم را برای نشان دادن دارایی و توانایی مالی مرد به دادگاه ارائه دهد. در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت، دادگاه می تواند مهریه را تقسیط کند یا حکم به پرداخت آن در آینده (هنگام حصول استطاعت) دهد. این نوع مهریه معمولاً با هدف کاهش فشار مالی بر مردان و تشویق به ازدواج آسان تر تعیین می شود، اما به دلیل دشواری اثبات استطاعت، کمتر مورد استقبال قرار می گیرد.

آخرین تحولات قانون مهریه در سال ۱۴۰۴: پایان حبس به شیوه سنتی

در سال های اخیر، قوانین مربوط به مهریه در ایران دستخوش تغییرات مهمی شده اند که هدف اصلی آنها، حبس زدایی و کاهش جمعیت زندانیان به دلیل عدم پرداخت مهریه بوده است. این تغییرات به معنای حذف اصل مهریه نیست، بلکه راهبردهای جدیدی را برای ضمانت اجرای آن معرفی کرده اند.

اصلاحیه اصلی قانون مهریه، به صراحت بیان می دارد که حبس برای عدم پرداخت مهریه به شیوه سنتی و نامحدود حذف شده است. این تغییر با هدف کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از زندانی شدن مردان، حفظ بنیان خانواده (حتی با وجود اختلافات) و ایجاد فرصت برای مردان جهت پرداخت مهریه از طریق کار و کسب درآمد، صورت گرفته است. قانون گذار به جای حبس، به دنبال راه حل های جایگزینی است که هم حق زن را استیفا کند و هم مرد را از امکان ادامه زندگی و کار محروم نسازد.

سقف ۱۱۰ سکه: سقف ضمانت اجرایی کیفری، نه سقف مهریه!

یکی از بزرگترین سوءتفاهم های رایج در مورد مهریه، برداشت غلط از سقف ۱۱۰ سکه است. بسیاری به اشتباه گمان می کنند که طبق قانون جدید مهریه، زن تنها تا سقف ۱۱۰ سکه می تواند مهریه دریافت کند و مهریه های بیشتر از این مقدار ساقط می شوند. این تصور کاملاً نادرست است.

سقف ۱۱۰ سکه به معنای سقف مهریه ای نیست که زن می تواند مطالبه کند، بلکه به سقف ضمانت اجرایی کیفری (حبس) برای عدم پرداخت مهریه اشاره دارد. به این معنی که اگر مهریه زن تا ۱۱۰ سکه باشد و مرد با وجود توانایی مالی از پرداخت آن خودداری کند، زن می تواند درخواست حبس مرد را داشته باشد (البته این رویه نیز در سال ۱۴۰۴ تغییرات جدی داشته که در ادامه توضیح داده می شود). اما اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، مثلاً ۲۰۰ یا ۵۰۰ سکه، مرد برای عدم پرداخت مازاد بر ۱۱۰ سکه زندانی نخواهد شد. این بدان معنا نیست که مازاد مهریه بخشیده می شود. مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه کماکان قانونی و قابل مطالبه هستند و مرد موظف به پرداخت تمام آن است، اما ضمانت اجرای حبس برای آن بخش از مهریه که از ۱۱۰ سکه فراتر می رود، اعمال نمی شود و زن باید از طریق توقیف اموال یا تقسیط، آن را وصول کند.

وضعیت ۱۴ سکه: واقعیت یا سوءتفاهم؟

شایعه یا صحبت هایی مبنی بر کاهش سقف مهریه به ۱۴ سکه یا اجرای قانون مهریه ۱۴ سکه نیز در برهه هایی مطرح شده است. این موضوع عموماً ناشی از سوءتفاهم ها یا طرح های پیشنهادی بوده و به عنوان یک قانون عام و لازم الاجرا برای همه پرونده های مهریه در نظام حقوقی ایران به رسمیت شناخته نشده است. آنچه برخی از مقامات قضایی یا مذهبی به آن اشاره کرده اند، بیشتر در جهت ترویج ازدواج آسان و تعیین مهریه های کمتر و عرفی، خصوصاً در مراسم های مذهبی یا با وساطت بزرگان، بوده است. همچنین ممکن است در برخی موارد خاص و با توافق طرفین یا در شرایطی که مرد به هیچ وجه توان پرداخت مهریه سنگین را نداشته باشد و زن برای رهایی از زندگی مشترک، حاضر به بخشش بخش اعظم مهریه خود شده باشد، ارقام پایین تری مطرح شده باشد.

اما نکته مهم این است که سقف ضمانت اجرایی کیفری مهریه در قانون فعلی همان ۱۱۰ سکه است (با ملاحظه تغییر رویه قضایی در عدم صدور دستور جلب برای مهریه). بنابراین، طرح ۱۴ سکه به عنوان سقف قانونی برای مطالبه مهریه یا حبس مرد، پایه قانونی عام ندارد و نباید با سقف ۱۱۰ سکه اشتباه گرفته شود.

مجازات های جایگزین حبس در قانون مهریه

با رویکرد حبس زدایی، قانون گذار راهکارهای جایگزینی را برای وصول مهریه در نظر گرفته است که حق زن را حفظ کرده و در عین حال، مرد را از زندان رهایی می بخشد. این مجازات های جایگزین، بیشتر بر توقیف و استیفا از دارایی های مرد متمرکز هستند:

• پابند الکترونیکی:

  در مواردی که مرد محکوم به پرداخت مهریه است اما به دلیل عدم توانایی مالی (و رد شدن دادخواست اعسار او یا اثبات عمدی بودن عدم پرداخت)، از پرداخت امتناع می کند، دادگاه ممکن است به جای حبس سنتی، استفاده از پابند الکترونیکی را تجویز کند. این اقدام به مرد اجازه می دهد تا در محیط خارج از زندان به فعالیت های اقتصادی خود ادامه دهد و به تدریج مهریه را پرداخت کند، در حالی که تحت نظارت الکترونیکی قرار دارد. شرایط و نحوه اعمال آن توسط آیین نامه ها و دستورالعمل های قضایی مشخص می شود.

• توقیف اموال:

  یکی از مؤثرترین راه های وصول مهریه، توقیف اموال منقول و غیرمنقول مرد است. این اموال شامل حساب های بانکی، خودرو، ملک، سهام، حقوق و مزایا و هرگونه دارایی دیگری می شود که مرد مالک آن باشد. زن می تواند با معرفی اموال مرد به مراجع قانونی (اجرای ثبت یا دادگاه)، درخواست توقیف آنها را داشته باشد تا از محل فروش یا انتقال مالکیت آنها، مهریه خود را وصول کند. البته لازم به ذکر است که بخشی از اموال مرد تحت عنوان مستثنیات دین از توقیف معاف هستند، مانند منزل مسکونی که عرفاً در شأن اوست، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار و لوازم کار، و بخشی از حقوق و مستمری برای تأمین حداقل معیشت.

• توقیف حقوق و مطالبات:

  در صورتی که مرد کارمند دولت یا بخش خصوصی باشد، زن می تواند درخواست توقیف بخشی از حقوق و مطالبات او را برای وصول مهریه کند. طبق قانون، تا یک چهارم حقوق مرد (در صورتی که متأهل و دارای همسر باشد) و در صورت جدایی و عدم ازدواج مجدد مرد، تا یک سوم حقوق او می تواند توقیف شود. این توقیف تا زمان پرداخت کامل مهریه ادامه خواهد داشت. همچنین، مطالبات مرد از اشخاص ثالث (مانند بدهکاران او) نیز قابل توقیف هستند.

با وجود تغییرات گسترده در رویه های قضایی برای حبس زدایی، مهریه همچنان یک دین معتبر و قابل مطالبه است. هیچ بخشی از مهریه، حتی اگر بیش از ۱۱۰ سکه باشد، به طور خودکار ساقط نمی شود و مرد مسئولیت پرداخت آن را دارد.

مراحل گام به گام مطالبه و وصول مهریه

مطالبه و وصول مهریه، روندی قانونی دارد که می تواند از دو مسیر اصلی، یعنی از طریق اداره ثبت یا از طریق دادگاه خانواده، پیگیری شود. انتخاب مسیر مناسب به رسمی بودن یا نبودن عقدنامه و همچنین شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد.

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت (در صورت رسمی بودن عقدنامه)

اگر عقدنامه ازدواج به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده باشد، زن می تواند برای مطالبه مهریه خود ابتدا به اداره اجرای ثبت مراجعه کند. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از مسیر قضایی است.

1. مراجعه به دفترخانه و درخواست صدور اجراییه:

   زن باید به دفترخانه ازدواجی که عقد در آن ثبت شده است مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه برای مهریه خود را نماید. مدارک لازم شامل اصل عقدنامه و شناسنامه زن است.

2. ابلاغ اجراییه به زوج:

   پس از صدور اجراییه، مراتب به زوج ابلاغ می شود و به او معمولاً ۱۰ روز مهلت داده می شود تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبات لازم را برای پرداخت آن فراهم آورد.

3. معرفی اموال و توقیف:

   در صورتی که زوج در مهلت مقرر اقدام به پرداخت یا توافق نکند، زن می تواند با معرفی اموال منقول یا غیرمنقول متعلق به مرد (مانند حساب بانکی، خودرو، ملک، سهام و غیره) به اداره اجرای ثبت، درخواست توقیف آنها را نماید. اجرای ثبت پس از بررسی، نسبت به توقیف اموال معرفی شده اقدام می کند.

4. مزایا و محدودیت ها:

   مزیت این روش، سرعت و عدم نیاز به تشکیل پرونده قضایی اولیه است. محدودیت آن در این است که اجرای ثبت تنها می تواند اموال موجود را توقیف کند و صلاحیت رسیدگی به ادعای اعسار (ناتوانی مالی) مرد را ندارد. همچنین، در صورت عدم معرفی مال از سوی زن یا عدم وجود مال قابل توقیف، پرونده به دادگاه ارجاع خواهد شد.

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده (در صورت غیررسمی بودن عقدنامه یا عدم حصول نتیجه از ثبت)

در صورتی که عقدنامه به صورت غیررسمی ثبت شده باشد یا زن از طریق اجرای ثبت نتواند به نتیجه برسد (مثلاً به دلیل عدم وجود مال قابل توقیف)، باید از طریق دادگاه خانواده اقدام کند.

1. تقدیم دادخواست مطالبه مهریه:

   زن باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواستی تحت عنوان مطالبه مهریه تنظیم و ثبت کند. در این دادخواست، باید مشخصات کامل زوجین، میزان مهریه و نوع آن (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) ذکر شود و مدارکی مانند عقدنامه (حتی اگر غیررسمی باشد) پیوست گردد.

2. تشکیل پرونده و رسیدگی قضایی:

   پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع داده شده و برای طرفین وقت رسیدگی تعیین می شود. دادگاه به ادعاهای هر دو طرف گوش داده و مدارک و شواهد را بررسی می کند.

3. صدور حکم و اجرای آن:

   در نهایت، دادگاه با توجه به مستندات، حکم به پرداخت مهریه یا تقسیط آن صادر می کند. پس از قطعیت حکم، پرونده به اجرای احکام دادگستری ارجاع داده می شود تا اقدامات لازم برای وصول مهریه (مانند توقیف اموال یا تعیین اقساط) صورت پذیرد.

دادخواست اعسار و تقسیط مهریه توسط مرد

در صورتی که مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند همزمان با مطالبه مهریه از سوی زن، یا حتی پیش از آن، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن را به دادگاه خانواده تقدیم کند.

• شرایط ارائه دادخواست:

  مرد باید ثابت کند که به دلیل ناتوانی مالی، قادر به پرداخت یکجای مهریه نیست. این ناتوانی باید واقعی و موقتی باشد. مرد باید لیست کامل اموال و دارایی های خود را ارائه دهد.

• مدارک لازم:

  مدارک مورد نیاز شامل دادخواست اعسار، لیست اموال (منقول و غیرمنقول)، فیش حقوقی (در صورت کارمند بودن)، و استشهادیه شهود است. شهود (معمولاً حداقل دو نفر) باید در دادگاه حاضر شده و شهادت دهند که مرد مال و اموالی برای پرداخت مهریه ندارد.

• نحوه رسیدگی دادگاه:

  دادگاه با بررسی مدارک، شهادت شهود، و در صورت لزوم کارشناسی مالی، در مورد اعسار مرد تصمیم گیری می کند. در صورت پذیرش اعسار، دادگاه مبلغی را به عنوان پیش قسط و سپس اقساط ماهانه را برای پرداخت مهریه تعیین می کند. تعیین مبلغ پیش قسط و میزان اقساط به توان مالی مرد، تعداد سکه ها، و وضعیت زندگی او بستگی دارد.

پاسخ به ابهامات رایج و سوالات حساس پیرامون مهریه

در کنار مباحث اصلی مربوط به قانون و نحوه اجرای مهریه، همواره سوالات و ابهامات متعددی در میان عموم مطرح می شود که پاسخ به آنها می تواند بسیاری از نگرانی ها را رفع کند و دیدگاه روشنی ارائه دهد.

آیا زن می تواند قبل از طلاق مهریه را مطالبه کند؟

بله، قطعاً. مهریه به محض جاری شدن عقد به ملکیت زن درمی آید و او می تواند هر زمان که بخواهد، حتی در دوران زندگی مشترک و بدون اینکه قصد طلاق داشته باشد، مهریه خود را مطالبه کند. حق مطالبه مهریه مستقل از تصمیم برای طلاق است و زن برای درخواست آن نیاز به کسب اجازه یا دلیل خاصی ندارد. این حق، یک حق مالی ثابت و مسلم برای زن است.

تاثیر خیانت زن بر مهریه

یکی از باورهای غلط و رایج این است که اگر زن خیانت کند، مهریه او ساقط می شود. این باور کاملاً اشتباه است. بر اساس قوانین موجود در ایران، وقوع خیانت از سوی زن به خودی خود باعث ساقط شدن مهریه او نمی شود. مهریه حقی است که به محض عقد ایجاد می شود و خیانت، یک عمل اخلاقی و بعضاً کیفری است که تأثیری بر ماهیت مالی مهریه ندارد. البته، این موضوع ممکن است در تصمیم گیری های قضایی در خصوص سایر حقوق (مانند نفقه) یا در روند طلاق توافقی (که زن ممکن است برای رهایی از شرایط، بخشی از مهریه خود را ببخشد) تأثیرگذار باشد، اما به طور مستقیم باعث از بین رفتن اصل مهریه نمی گردد مگر اینکه در عقد، شرط خاصی در این خصوص پیش بینی شده باشد که البته این امر نیز باید با رعایت موازین قانونی صورت پذیرد.

وضعیت مهریه در طلاق توافقی و طلاق خلع

در طلاق توافقی، زن و مرد با یکدیگر بر سر تمامی مسائل مالی و غیرمالی از جمله مهریه به توافق می رسند. در این نوع طلاق، زن ممکن است تمام یا بخشی از مهریه خود را ببخشد یا با شرایط خاصی آن را دریافت کند. توافقات مربوط به مهریه در طلاق توافقی باید به صورت کتبی تنظیم شده و به تأیید دادگاه برسد.

طلاق خلع نیز نوعی طلاق است که در آن زن به دلیل کراهت و تنفر از همسر خود، در مقابل مالی که به او می بخشد (که می تواند تمام یا بخشی از مهریه باشد)، از شوهر طلاق می گیرد. در واقع، بخشش مهریه یا مالی دیگر، شرط وقوع طلاق خلع است.

مهریه در صورت فوت مرد

در صورتی که مرد فوت کند، مهریه زن جزء دیون ممتاز محسوب می شود. به این معنی که زن می تواند مهریه خود را از محل ترکه (اموال باقی مانده) متوفی مطالبه کند، حتی پیش از تقسیم ارث بین ورثه. این حق مطالبه مهریه، از سایر بدهی های عادی مرد برتری دارد و ورثه قبل از هر چیز موظف به پرداخت مهریه زن هستند.

نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز (برای مهریه های وجه رایج)

در صورتی که مهریه، وجه رایج (پول نقد) باشد، طبق قانون، ارزش آن باید متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه از زمان تعیین مهریه (سال وقوع عقد) تا زمان مطالبه (سال اجرای حکم) توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه و پرداخت شود. این محاسبه با هدف حفظ ارزش واقعی مهریه در طول زمان و جبران تورم صورت می گیرد. بنابراین، مهریه ای که سال ها پیش مثلاً ۱۰ میلیون تومان تعیین شده، در زمان مطالبه به ارزش روز آن پرداخت خواهد شد.

باورهای غلط رایج درباره مهریه

متأسفانه، باورهای غلط زیادی در مورد مهریه وجود دارد که باعث سردرگمی و بعضاً تضییع حقوق می شود. در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• مهریه را کی داده کی گرفته؟: این جمله نمادی از بی اهمیت دانستن مهریه است، در حالی که مهریه یک حق قانونی و شرعی است و در صورت مطالبه، مرد موظف به پرداخت آن است.
• اگر مهریه ۱۰۰۰ سکه باشد، زن فقط ۱۱۰ سکه می گیرد: این تصور اشتباه است. همانطور که پیشتر توضیح داده شد، ۱۱۰ سکه سقف ضمانت اجرایی کیفری (حبس) است، نه سقف مقدار مهریه ای که زن می تواند دریافت کند. زن می تواند تمام مهریه خود را مطالبه کند.
• مهریه فقط در صورت طلاق به زن تعلق می گیرد: این نیز نادرست است. زن می تواند در هر زمانی، حتی در دوران زندگی مشترک، مهریه خود را مطالبه کند.
• خیانت زن یا عدم تمکین او باعث سقوط مهریه می شود: همانطور که گفته شد، این موارد به خودی خود باعث از بین رفتن مهریه نمی شوند، مگر در شرایط خاص و با توافق طرفین.

نقش وکیل متخصص در پرونده های مهریه

پرونده های مهریه، با توجه به پیچیدگی های قانونی و ظرافت های حقوقی، نیازمند دانش و تجربه بالایی هستند. از این رو، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، اهمیت حیاتی دارد. وکیل می تواند به زن در مطالبه مؤثر مهریه، شناسایی اموال مرد، پیگیری از طریق اجرای ثبت یا دادگاه، و همچنین به مرد در تنظیم دادخواست اعسار، اثبات ناتوانی مالی، و دفاع از حقوق خود کمک کند. حضور وکیل متخصص، می تواند روند رسیدگی را تسریع بخشیده، از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کرده و به بهترین نتیجه ممکن برای موکل منجر شود.

نتیجه گیری: مهریه، حقی ثابت با ضمانت اجرای متغیر

با جمع بندی مطالب ارائه شده، به وضوح می توان دریافت که مهریه به هیچ عنوان از نظام حقوقی و شرعی ایران حذف نشده است. مهریه همچنان یک حق مالی مسلم و قطعی برای زن است که به محض وقوع عقد ازدواج، مالکیت آن را به دست می آورد و هر زمان که اراده کند، می تواند آن را مطالبه نماید. تصورات غلطی نظیر حذف کامل مهریه یا محدودیت آن به ارقام بسیار پایین، ناشی از سوءتفاهم ها و اخبار نادرست است.

آنچه در سال های اخیر دستخوش تحول شده، بیشتر معطوف به رویکردهای قضایی در زمینه ضمانت اجرای مهریه، به ویژه در موضوع حبس مردان، بوده است. سیاست حبس زدایی و کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از آن، منجر به جایگزینی روش های سنتی حبس با راهکارهایی مانند توقیف اموال، تقسیط مهریه و در مواردی خاص، استفاده از پابند الکترونیکی شده است. سقف ۱۱۰ سکه نیز به عنوان معیار ضمانت اجرایی کیفری مطرح است و نه سقف اصل مهریه. به این ترتیب، نظام حقوقی ایران در تلاش است تا ضمن حفظ حقوق مالی زن، به دنبال راه حل های انسانی تر و مؤثرتر برای اجرای تعهدات مرد باشد.

در این راستا، توصیه می شود که زوجین و خانواده ها پیش از هر تصمیمی، با آگاهی کامل از قوانین موجود و با مشورت متخصصین حقوقی، اقدام به تعیین مهریه و مدیریت مسائل مربوط به آن نمایند. تصمیم گیری آگاهانه و واقع بینانه، نه تنها می تواند از بروز مشکلات آتی جلوگیری کند، بلکه به حفظ سلامت و استحکام بنیان خانواده نیز یاری می رساند. مطالعه دقیق و به روز از قوانین، کلید اصلی مواجهه با چالش های حقوقی در حوزه خانواده است.