متن دادخواست حصر وراثت

برای انجام امور حقوقی و مالی پس از فوت یک فرد، از جمله تقسیم ترکه، انتقال اموال، و پیگیری مطالبات، نیاز مبرمی به شناسایی وراث قانونی و سهم الارث هر یک از آنها است. این شناسایی از طریق فرآیند حصر وراثت و دریافت گواهی مربوطه محقق می شود.

پس از درگذشت یک عزیز، مراحل قانونی متعددی پیش روی بازماندگان قرار می گیرد که یکی از اساسی ترین و مهم ترین آن ها، دریافت گواهی انحصار وراثت است. این گواهی به منزله سندی رسمی است که تعداد و مشخصات وراث قانونی متوفی را تأیید کرده و سهم الارث هر یک را بر اساس قوانین شرع و مدنی مشخص می کند. بدون در دست داشتن این گواهی، ورثه عملاً نمی توانند هیچ گونه دخل و تصرفی در اموال و دارایی های به جا مانده از متوفی (ماترک) داشته باشند. از انتقال سند یک ملک تا برداشت وجه از حساب بانکی، همگی منوط به ارائه این سند رسمی است. در واقع، گواهی انحصار وراثت کلید گشایش تمامی امور مالی و حقوقی پس از فوت است و فرآیند پیچیده تقسیم اموال را نظم می بخشد. تنظیم صحیح و تقدیم به موقع دادخواست حصر وراثت، گامی حیاتی در این مسیر محسوب می شود. این فرآیند نه تنها به شفاف سازی وضعیت ورثه کمک می کند، بلکه از بروز اختلافات و مشکلات احتمالی در آینده نیز پیشگیری می نماید. با توجه به اهمیت این موضوع و چالش هایی که ممکن است برای افراد ناآشنا با فرآیندهای حقوقی ایجاد کند، این مقاله به تفصیل به تمامی جنبه های مرتبط با متن دادخواست حصر وراثت، از تعریف و ضرورت آن گرفته تا مراحل عملی و ارائه یک نمونه کاربردی، خواهد پرداخت تا راهنمایی جامع و دقیقی برای تمامی ذینفعان فراهم آورد.

انحصار وراثت چیست و چه ضرورتی دارد؟

انحصار وراثت در معنای حقوقی به فرآیندی اطلاق می شود که طی آن، تعداد و مشخصات وراث قانونی متوفی، نسبت آن ها با متوفی و سهم الارث هر یک از ماترک، به صورت رسمی و قضایی تعیین و تأیید می گردد. خروجی این فرآیند، سندی به نام «گواهی انحصار وراثت» است که مبنای تمامی اقدامات بعدی در خصوص دارایی های متوفی قرار می گیرد. این گواهی به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

انواع گواهی انحصار وراثت: محدود و نامحدود

بر اساس ارزش کلی ماترک (اموال به جا مانده از متوفی)، گواهی انحصار وراثت به دو نوع «محدود» و «نامحدود» تقسیم می شود که هر کدام تشریفات قانونی متفاوتی دارند:

• انحصار وراثت محدود: اگر ارزش کلی ماترک متوفی تا سقف مقرر قانونی باشد (در حال حاضر، این سقف معمولاً ۳۰ میلیون تومان است، اما همواره باید از آخرین مصوبات قانونی استعلام شود)، شورای حل اختلاف بدون نیاز به انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار، پس از احراز صحت مدارک و اظهارات، گواهی انحصار وراثت محدود را صادر می کند. این فرآیند سریع تر و ساده تر است و معمولاً ظرف چند هفته انجام می شود.
• انحصار وراثت نامحدود: اگر ارزش ماترک متوفی بیش از سقف مقرر قانونی برای انحصار وراثت محدود باشد، دادخواست حصر وراثت نامحدود محسوب شده و شورای حل اختلاف پس از دریافت دادخواست، موظف است یک نوبت آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار منتشر کند. هدف از این آگهی، اطلاع رسانی به عموم وراث و ذینفعان احتمالی است تا چنانچه ادعایی دارند، ظرف مهلت مقرر (یک ماه از تاریخ انتشار آگهی) به شورا مراجعه و ادعای خود را مطرح نمایند. پس از انقضای این مهلت و در صورت عدم اعتراض، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می گردد. این فرآیند طبیعتاً زمان برتر است و معمولاً بین یک تا دو ماه به طول می انجامد.

اهمیت و کاربردهای گواهی حصر وراثت

دریافت گواهی حصر وراثت از جهات گوناگون از اهمیت بالایی برخوردار است و پایه و اساس بسیاری از امور قانونی و مالی مربوط به ترکه متوفی را تشکیل می دهد. بدون این گواهی، ورثه و سایر ذینفعان با موانع جدی برای انجام امور زیر مواجه خواهند شد:

• تقسیم و اداره ترکه: این گواهی، نقشه راه قانونی برای تقسیم عادلانه و قانونی اموال متوفی بین وراث است و هرگونه اقدام در زمینه مدیریت و تقسیم ترکه، اعم از فروش، اجاره یا انتقال، نیازمند آن است.
• انتقال سند املاک و وسایل نقلیه: برای انتقال رسمی سند مالکیت املاک، خودروها، سهام و سایر دارایی های ثبت شده متوفی به نام ورثه، ارائه گواهی انحصار وراثت به ادارات ثبت اسناد، دفاتر اسناد رسمی و دیگر مراجع ذی ربط الزامی است.
• دریافت وجوه از حساب های بانکی متوفی: بانک ها و مؤسسات مالی بدون این گواهی، اجازه برداشت یا انتقال وجه از حساب های بانکی متوفی را به ورثه نمی دهند.
• پیگیری مطالبات و بدهی های متوفی: هم برای وصول مطالبات متوفی از اشخاص دیگر و هم برای پرداخت بدهی های وی به طلبکاران، احراز هویت وراث و میزان سهم الارث آن ها از طریق گواهی حصر وراثت ضروری است.
• دریافت حقوق بازنشستگی، بیمه عمر و مستمری: برای بهره مندی از حقوق بازنشستگی، مستمری یا مزایای بیمه عمر متوفی، صندوق های بازنشستگی، سازمان تأمین اجتماعی و شرکت های بیمه این گواهی را از ذینفعان مطالبه می کنند.
• جلوگیری از اختلافات احتمالی بین ورثه: با تعیین رسمی و شفاف وراث و سهم الارث هر یک، این گواهی به طور مؤثری از بروز اختلافات، سوءتفاهم ها و دعاوی حقوقی آتی بین وراث جلوگیری کرده و مسیر تقسیم اموال را هموار می سازد.

به این ترتیب، گواهی انحصار وراثت نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه یک ابزار کارآمد برای حفظ حقوق تمامی ذینفعان و پیشبرد امور مربوط به ترکه متوفی به شمار می رود.

چه کسانی می توانند دادخواست حصر وراثت را تقدیم کنند؟ (اشخاص ذینفع)

بر خلاف تصور عمومی که فقط ورثه متوفی می توانند دادخواست حصر وراثت را تقدیم کنند، قانون گذار دایره اشخاص ذینفع را گسترده تر از این گروه در نظر گرفته است. هر شخصی که به نحوی از احراز رسمی ورثه متوفی و سهم الارث آن ها منفعت قانونی ببرد، می تواند این دادخواست را تقدیم شورای حل اختلاف کند. این اشخاص عبارتند از:

• ورثه متوفی: این گروه شامل تمامی طبقات ارث، از جمله همسر، فرزندان، پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهران و برادران و عموها و عمه ها و دایی ها و خاله ها می شود. نکته مهم اینجاست که برای تقدیم دادخواست، نیازی به حضور یا موافقت تمامی ورثه نیست و حتی یک نفر از آن ها نیز می تواند به تنهایی اقدام کند. سایر وراث به عنوان خوانده در دادخواست ذکر می شوند.
• طلبکاران متوفی: اگر متوفی بدهی داشته باشد و طلبکاران برای وصول مطالبات خود نیاز به شناسایی رسمی ورثه و دارایی های متوفی داشته باشند، می توانند دادخواست حصر وراثت را تقدیم کنند. این اقدام به آن ها کمک می کند تا از وجود ماترک و ورثه مسئول اطلاع یابند.
• موصی له یا وصی: «موصی له» کسی است که به نفع او وصیتی شده است و «وصی» کسی است که متوفی او را برای اداره امور پس از مرگ خود منصوب کرده است. هر دوی این افراد برای اجرای وصیت یا احراز حقوق خود از محل وصیت، ممکن است نیاز به گواهی انحصار وراثت داشته باشند و لذا می توانند دادخواست مربوطه را تقدیم کنند.
• سایر اشخاص دارای نفع قانونی: این دسته شامل افرادی می شود که به هر دلیل قانونی، منافعشان به تعیین رسمی ورثه و سهم الارث آن ها گره خورده است. برای مثال، اگر قسمتی از اموال متوفی به صورت مشاع با شخص دیگری باشد و آن شخص برای تعیین تکلیف سهم خود نیاز به احراز ورثه داشته باشد.

تشخیص ذینفع بودن یک موضوع حقوقی است و در موارد پیچیده، توصیه می شود با وکیل یا مشاور حقوقی مشورت شود.

مدارک لازم برای تنظیم و تقدیم دادخواست حصر وراثت (چک لیست جامع)

تهیه و تکمیل دقیق مدارک مورد نیاز، گام اول و حیاتی در فرآیند تقدیم دادخواست حصر وراثت است. نقص یا اشتباه در هر یک از این مدارک می تواند منجر به تأخیر در رسیدگی و حتی رد دادخواست شود. در اینجا چک لیستی جامع از مدارک مورد نیاز ارائه می شود:

مدارک اصلی:

• گواهی فوت متوفی:
  • اصل و کپی برابر اصل: این گواهی توسط اداره ثبت احوال صادر می شود و تاریخ و علت فوت را مشخص می کند.
• شناسنامه متوفی:
  • اصل و کپی برابر اصل: برای احراز هویت کامل متوفی.
• کارت ملی متوفی:
  • اصل و کپی برابر اصل: مکمل اطلاعات هویتی شناسنامه.
• شناسنامه کلیه ورثه:
  • اصل و کپی برابر اصل: شناسنامه تمامی ورثه (اعم از خواهان و خوانده) که هویت و نسبت آن ها با متوفی را تأیید کند.
• کارت ملی کلیه ورثه:
  • اصل و کپی برابر اصل: کارت ملی تمامی ورثه، لازم برای احراز هویت در سیستم قضایی.
• استشهادیه محضری (فرم استشهادیه):
  • این مدرک یکی از مهم ترین بخش ها است. ورثه باید یک فرم چاپی استشهادیه را از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا برخی دفاتر اسناد رسمی تهیه کرده و آن را توسط حداقل دو شاهد که متوفی و ورثه او را می شناسند، امضا کنند. سپس، شهود باید به همراه ورثه به یک دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و هویت و امضای خود را تأیید نمایند. در این استشهادیه، شهود گواهی می دهند که متوفی در زمان فوت، ورثه ای جز افراد ذکر شده در استشهادیه نداشته است.
• رسید پرداخت هزینه دادرسی:
  • مبلغ این هزینه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی بر اساس تعرفه های مصوب محاسبه و از طریق کارت بانکی قابل پرداخت است. این رسید باید به دادخواست پیوست شود.

مدارک تکمیلی (در صورت لزوم):

• کپی برابر اصل عقدنامه دائم:
  • برای همسر دائمی متوفی، ارائه عقدنامه ازدواج ضروری است تا رابطه زوجیت و استحقاق ارث احراز شود.
• وکالت نامه:
  • در صورتی که دادخواست حصر وراثت توسط وکیل تقدیم شود، اصل و کپی برابر اصل وکالت نامه معتبر وکیل.
• اظهارنامه مالیات بر ارث:
  • نکته مهم: بر اساس قانون جدید (تصویب شده در سال ۱۳۹۵)، برای صدور گواهی انحصار وراثت، نیازی به ارائه گواهی پرداخت مالیات بر ارث یا اظهارنامه مالیاتی نیست. این مورد صرفاً برای انجام امور مالیاتی ترکه پس از صدور گواهی کاربرد دارد و جزو مدارک لازم برای دادخواست محسوب نمی شود. با این حال، برخی از وراث ممکن است نیاز به ثبت اظهارنامه برای تعیین سهم الارث داشته باشند که این فرآیند جداگانه است.

نکات مهم در تهیه مدارک:

• برابر اصل کردن مدارک: تمامی کپی مدارک باید توسط مراجع ذی صلاح (مانند دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی) برابر اصل شوند.
• تعداد نسخ مورد نیاز: معمولاً برای هر خوانده یک نسخه از مدارک پیوست به علاوه یک نسخه برای شورای حل اختلاف و یک نسخه برای خود خواهان لازم است. در دفاتر خدمات قضایی این موضوع به صورت سیستمی انجام می شود.
• اهمیت صحت و کامل بودن مدارک: دقت در تهیه تمامی مدارک و اطمینان از صحت اطلاعات، از بروز تأخیر و نیاز به اصلاحات مکرر جلوگیری می کند. هرگونه مغایرت یا نقص، فرآیند را طولانی خواهد کرد.

مرجع صالح و مراحل اولیه تقدیم دادخواست حصر وراثت

پس از آماده سازی تمامی مدارک مورد نیاز، گام بعدی تقدیم دادخواست حصر وراثت به مرجع صالح است. این فرآیند مراحل مشخصی دارد که باید با دقت طی شوند.

مرجع صالح: شورای حل اختلاف

بر اساس قوانین جاری، مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست حصر وراثت، «شورای حل اختلاف» است. اما نکته کلیدی در انتخاب شورای حل اختلاف مربوطه، «آخرین محل اقامت دائمی متوفی» است. به این معنا که ورثه باید دادخواست خود را به شورای حل اختلافی تقدیم کنند که در حوزه قضایی آن، متوفی آخرین محل زندگی ثابت و دائمی خود را داشته است.

نحوه اقدام اولیه: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

در گذشته، تقدیم دادخواست به صورت حضوری در محاکم قضایی انجام می شد، اما امروزه تمامی فرآیندهای قضایی از طریق «دفاتر خدمات الکترونیک قضایی» انجام می پذیرد. مراحل به شرح زیر است:

1. ثبت نام در سامانه ثنا:
   • اگر تا کنون در سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیکی قضایی) ثبت نام نکرده اید، ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و مراحل ثبت نام و احراز هویت را انجام دهید. دریافت کد ثنا برای پیگیری تمامی امور قضایی و دریافت ابلاغیه ها الزامی است.
2. تنظیم و ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی:
   • پس از ثبت نام در ثنا و آماده سازی تمامی مدارک (طبق چک لیست فصل قبل)، باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. در این دفاتر، کارشناسان مربوطه با استفاده از سیستم عدل ایران، متن دادخواست حصر وراثت شما را بر اساس اطلاعات و مدارک ارائه شده تنظیم و ثبت می کنند.
   • در این مرحله، مشخصات خواهان (یکی از وراث یا ذینفعان)، مشخصات خواندگان (سایر وراث)، خواسته (تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت) و شرح دادخواست به دقت وارد سیستم می شود.
   • مدارک نیز به صورت الکترونیکی اسکن و پیوست دادخواست می گردند.
   • هزینه دادرسی نیز در همین دفتر پرداخت شده و رسید آن ضمیمه الکترونیکی پرونده می شود.
3. دریافت کد رهگیری:
   • پس از ثبت موفقیت آمیز دادخواست، یک کد رهگیری به شما ارائه می شود که از طریق آن می توانید وضعیت پرونده خود را در سامانه عدل ایران پیگیری کنید.

این فرآیند متمرکز و الکترونیکی، ضمن افزایش سرعت و دقت، امکان پیگیری آسان تر را برای خواهان فراهم می کند.

نحوه تنظیم و نوشتن متن دادخواست حصر وراثت (راهنمای گام به گام)

یکی از مهم ترین بخش های فرآیند انحصار وراثت، تنظیم صحیح و دقیق متن دادخواست حصر وراثت است. این دادخواست باید به گونه ای نگارش شود که تمامی اطلاعات لازم را به صورت واضح و حقوقی به مرجع قضایی (شورای حل اختلاف) ارائه دهد. در اینجا اجزای اصلی یک دادخواست استاندارد و نحوه نگارش هر بخش به تفصیل توضیح داده می شود:

اجزای اصلی دادخواست:

1. خواهان:
   • مشخصات کامل یکی از ورثه یا ذینفع: این بخش شامل

     نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، اقامتگاه (آدرس دقیق و کد پستی)، و شماره تماس

     فردی است که دادخواست را تقدیم می کند. حتی اگر چندین نفر از ورثه به صورت مشترک دادخواست را تقدیم کنند، یکی از آنها به عنوان خواهان اصلی معرفی شده و مشخصاتش درج می گردد.

2. خواندگان:
   • مشخصات کامل سایر ورثه: در این قسمت باید مشخصات

     نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، اقامتگاه (آدرس دقیق و کد پستی)، و شماره تماس

     تمامی وراث دیگر متوفی که در لیست وراث حین الفوت ذکر می شوند، به دقت درج شود. تأکید می شود که ذکر تمامی ورثه (اعم از کسانی که موافق یا مخالف تقدیم دادخواست هستند) ضروری است. نسبت هر خوانده با متوفی نیز (مانند همسر دائمی، فرزند، پدر، مادر و…) باید مشخص شود.

3. وکیل یا نماینده قانونی:
   • در صورتی که دادخواست توسط وکیل یا نماینده قانونی تقدیم می شود، باید

     نام، نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت و آدرس دفتر وکیل

     در این بخش ذکر گردد و وکالت نامه معتبر پیوست شود.

4. خواسته:
   • این بخش به صورت مختصر و دقیق، آنچه را که از دادگاه تقاضا می شود، بیان می کند. برای دادخواست حصر وراثت، خواسته باید به صورت

     تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت

     نوشته شود.

5. دلایل و منضمات دادخواست:
   • در این قسمت، لیستی از تمامی مدارکی که به دادخواست پیوست شده اند، آورده می شود. این لیست باید شامل تمامی مدارک اصلی و تکمیلی باشد که در فصل قبلی به آنها اشاره شد. به عنوان مثال: گواهی فوت، رونوشت برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی و ورثه، استشهادیه محضری، رونوشت عقدنامه (در صورت وجود همسر دائمی)، رسید پرداخت هزینه دادرسی و غیره.
6. شرح دادخواست (مهم ترین بخش):
   • این بخش قلب دادخواست حصر وراثت است و در آن تمامی وقایع و اطلاعات ضروری به صورت مستدل و حقوقی شرح داده می شود. این شرح باید شامل موارد زیر باشد:
     • اطلاعات کامل متوفی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، شماره ملی، محل صدور شناسنامه، تاریخ دقیق و محل فوت متوفی.
     • اعلام وراث حین الفوت و نسبت آن ها با متوفی: این قسمت باید به صورت دقیق، اسامی کامل تمامی ورثه ای که در زمان فوت متوفی در قید حیات بوده اند، به همراه نسبت آن ها با متوفی (مانند همسر دائمی، فرزند پسر، فرزند دختر، پدر، مادر و…) و مشخصات هویتی (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی) بیان شود. باید تأکید شود که هیچ وارث دیگری جز افراد ذکر شده وجود ندارد.
     • درخواست نهایی: در پایان شرح، درخواست از ریاست محترم شورای حل اختلاف برای صدور گواهی انحصار وراثت متوفی موصوف، با توجه به مدارک و شرح ارائه شده، استدعا می شود.

نکات مهم در نگارش شرح دادخواست:

• وضوح و دقت: از به کار بردن عبارات مبهم و کلی پرهیز کنید. اطلاعات باید کاملاً دقیق و روشن باشند.
• رعایت لحن رسمی و حقوقی: دادخواست یک سند رسمی است، لذا باید با لحنی حقوقی، مؤدبانه و بدون هرگونه عبارت غیرضروری نگارش شود.
• پرهیز از توضیحات اضافه: از بیان جزئیات بی ربط به موضوع دادخواست (مانند اختلافات شخصی، احساسات و …) خودداری کنید. فقط اطلاعاتی که مستقیماً به احراز وراثت مربوط می شوند را ذکر نمایید.

دقت در نگارش متن دادخواست حصر وراثت نه تنها فرآیند را تسریع می بخشد، بلکه اعتبار حقوقی پرونده را نیز افزایش می دهد و از بروز مشکلات در آینده جلوگیری می کند.

نمونه متن کامل دادخواست حصر وراثت (آماده برای کپی و ویرایش)

در ادامه یک نمونه کامل از متن دادخواست حصر وراثت ارائه شده است که می توانید با جایگذاری اطلاعات مربوط به متوفی و ورثه، آن را ویرایش و برای تقدیم آماده کنید. این نمونه تمامی اجزای اصلی یک دادخواست استاندارد را در بر می گیرد.

به نام خدا

قالب کلی دادخواست

مشخصات خواهان:

1. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
2. نام پدر: [نام پدر خواهان]
3. شماره ملی: [شماره ملی خواهان]
4. شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه خواهان]
5. تاریخ تولد: [تاریخ تولد خواهان]
6. اقامتگاه: [آدرس دقیق و کامل خواهان شامل استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک، واحد و کد پستی]
7. شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

مشخصات خواندگان: (برای هر یک از ورثه دیگر تکرار شود)

1. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده ۱]
2. نام پدر: [نام پدر خوانده ۱]
3. شماره ملی: [شماره ملی خوانده ۱]
4. شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه خوانده ۱]
5. تاریخ تولد: [تاریخ تولد خوانده ۱]
6. اقامتگاه: [آدرس دقیق و کامل خوانده ۱]
7. نسبت با متوفی: [مثال: همسر دائمی/فرزند/پدر/مادر/برادر/خواهر و…]

(مشخصات سایر خواندگان به همین ترتیب)

وکیل یا نماینده قانونی: (در صورت وجود)

[نام و نام خانوادگی وکیل/نماینده قانونی، شماره پروانه، آدرس دفتر]

خواسته یا موضوع و بهای آن:

تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت

دلایل و منضمات دادخواست:

1. تصویر برابر اصل گواهی فوت متوفی
2. تصویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی
3. تصویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی کلیه ورثه (خواهان و خواندگان)
4. اصل استشهادیه محضری
5. تصویر برابر اصل سند ازدواج (برای همسر متوفی)
6. رسید پرداخت هزینه دادرسی
7. [سایر مدارک مرتبط در صورت لزوم]

نمونه متن شرح دادخواست:

عنوان: ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهرستان محل آخرین اقامت متوفی]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند مرحوم [نام و نام خانوادگی متوفی] فرزند [نام پدر متوفی] متولد [تاریخ تولد متوفی] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متوفی] صادره از [محل صدور شناسنامه متوفی] و به شماره ملی [شماره ملی متوفی]، در تاریخ [تاریخ فوت متوفی] در شهر [محل فوت متوفی و آخرین اقامتگاه دائم ایشان] فوت نموده اند و گواهی فوت ایشان پیوست دادخواست تقدیم می گردد.

ورثه حین الفوت ایشان، تنها و منحصر به افراد زیر می باشند:

1. [نام و نام خانوادگی ورثه اول] فرزند [نام پدر] متولد [تاریخ تولد] به شماره ملی [شماره ملی] صادره از [محل صدور] (نسبت: [مثال: همسر دائمی/فرزند پسر/فرزند دختر/پدر/مادر])
2. [نام و نام خانوادگی ورثه دوم] فرزند [نام پدر] متولد [تاریخ تولد] به شماره ملی [شماره ملی] صادره از [محل صدور] (نسبت: [مثال: فرزند پسر/فرزند دختر])
3. [نام و نام خانوادگی ورثه سوم] فرزند [نام پدر] متولد [تاریخ تولد] به شماره ملی [شماره ملی] صادره از [محل صدور] (نسبت: [مثال: فرزند پسر/فرزند دختر])
4. … (تکرار برای تمامی ورثه حین الفوت متوفی)

با عنایت به مراتب فوق و عدم وجود ورثه دیگری غیر از افراد فوق الذکر، اینجانب/اینجانبان با تقدیم این دادخواست و ضمائم آن، تقاضای صدور گواهی حصر وراثت متوفی موصوف را از آن مرجع محترم استدعا دارم.

نام و نام خانوادگی خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]

امضاء: [امضای خواهان]

تاریخ: [تاریخ تقدیم دادخواست]

راهنمای پر کردن نمونه:

• [نام شهرستان]: نام شهرستانی که شورای حل اختلاف آن صالح به رسیدگی است (آخرین محل اقامت متوفی).
• [نام و نام خانوادگی خواهان/خوانده]: نام کامل شخص.
• [نام پدر خواهان/خوانده/متوفی]: نام پدر هر شخص.
• [شماره ملی]: کد ملی ۱۰ رقمی.
• [شماره شناسنامه]: شماره شناسنامه.
• [تاریخ تولد]: تاریخ تولد به شمسی.
• [اقامتگاه]: آدرس دقیق محل سکونت.
• [نسبت با متوفی]: نسبت خویشاوندی هر وارث با متوفی (مانند همسر دائمی، فرزند، پدر، مادر، خواهر، برادر، پدربزرگ، مادربزرگ و…).
• [تاریخ فوت]: تاریخ دقیق فوت متوفی به شمسی.
• [محل فوت]: شهر محل فوت.
• [محل صدور شناسنامه]: شهر و بخش مربوط به صدور شناسنامه.

نکات کاربردی برای موارد خاص:

• اگر یکی از ورثه ناشناس یا مفقود باشد: در این صورت باید در شرح دادخواست به این موضوع اشاره شود. مرجع قضایی ممکن است دستور به تحقیق یا انتشار آگهی مجدد برای یافتن وارث مفقود بدهد. در این شرایط، مشاوره با وکیل ضروری است.
• اگر متوفی صغیر یا محجور داشته باشد: قیم یا ولی قانونی باید از طرف او اقدام کند و مشخصات او به عنوان خوانده (با ذکر سمت) در دادخواست درج شود.
• اگر برخی از ورثه همکاری نکنند: همانطور که ذکر شد، نیازی به موافقت همه ورثه نیست. یکی از آن ها می تواند دادخواست را تقدیم کرده و سایرین را به عنوان خوانده معرفی کند. ابلاغ دادخواست به خواندگان از طریق سامانه ثنا صورت می گیرد.

مراحل پس از تقدیم دادخواست تا صدور گواهی

پس از تنظیم و ثبت دادخواست حصر وراثت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ارسال آن به شورای حل اختلاف، فرآیند قانونی تا صدور گواهی ادامه می یابد که شامل مراحل زیر است:

رسیدگی در شورای حل اختلاف:

1. بررسی مدارک و محتوای دادخواست:
   • پس از ارجاع دادخواست به شورای حل اختلاف صالح، پرونده به یک شعبه ارجاع می شود. در ابتدا، قاضی یا کارمند مسئول شورا، مدارک پیوست و محتوای متن دادخواست حصر وراثت را از نظر کامل بودن، صحت اطلاعات و رعایت تشریفات قانونی بررسی می کند.
2. درخواست انتشار آگهی (برای انحصار وراثت نامحدود):
   • اگر ماترک متوفی بیش از سقف مقرر قانونی برای انحصار وراثت محدود باشد (در حال حاضر ۳۰ میلیون تومان)، پرونده مشمول انحصار وراثت نامحدود می شود. در این حالت، شورای حل اختلاف طی نامه ای به ورثه یا وکیل آن ها، دستور انتشار یک نوبت آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار را صادر می کند. هزینه این آگهی بر عهده ورثه است. هدف از این آگهی، اطلاع رسانی به عموم مردم و هر فردی است که ممکن است خود را وارث یا ذینفع بداند، تا در صورت وجود ادعا، ظرف مهلت مقرر (یک ماه از تاریخ انتشار آگهی) به شورا مراجعه و اعتراض خود را ثبت کند.
3. عدم نیاز به آگهی (برای انحصار وراثت محدود):
   • اگر ارزش ماترک متوفی کمتر از سقف قانونی باشد (انحصار وراثت محدود)، نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نیست و پرونده به صورت مستقیم به مرحله بعدی می رود.
4. پایان مهلت اعتراض و رسیدگی نهایی:
   • پس از انقضای مهلت یک ماهه (در مورد انحصار وراثت نامحدود) و در صورتی که هیچ اعتراضی از سوی اشخاص ثالث یا سایر ورثه واصل نشده باشد، یا اعتراضات واصله بررسی و رد شده باشند، شورای حل اختلاف برای صدور گواهی تصمیم گیری می کند.

مدت زمان تقریبی:

مدت زمان کلی از زمان ثبت دادخواست تا صدور گواهی حصر وراثت متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• برای انحصار وراثت محدود: معمولاً ۱ تا ۲ ماه.
• برای انحصار وراثت نامحدود: به دلیل نیاز به انتشار آگهی و انتظار برای انقضای مهلت اعتراض، معمولاً ۱.۵ تا ۳ ماه (با احتساب زمان انتشار آگهی و مهلت یک ماهه).
• این مدت زمان ها تخمینی هستند و ممکن است بسته به حجم کاری شورا، کامل بودن مدارک و پیچیدگی پرونده، متفاوت باشد.

صدور و ابلاغ گواهی:

• دریافت گواهی: پس از طی مراحل فوق و احراز رسمی ورثه، شورای حل اختلاف اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت می کند. این گواهی یک سند رسمی است که شامل اطلاعات متوفی، لیست کامل ورثه، نسبت آن ها با متوفی و سهم الارث هر یک بر اساس قانون می شود.
• نحوه دریافت: گواهی صادر شده معمولاً به صورت فیزیکی به خواهان یا وکیل او تحویل داده می شود. همچنین، از طریق سامانه ثنا نیز قابلیت پیگیری و اطلاع رسانی وجود دارد.

تحولات جدید:

همواره قوانین و رویه های اداری در حال تغییر و به روزرسانی هستند. در سال های اخیر، طرح هایی برای تسهیل فرآیند انحصار وراثت و امکان صدور الکترونیکی گواهی از طریق سیستم های یکپارچه (مانند برنامه هفتم توسعه) مطرح شده اند. در صورت اجرایی شدن کامل این طرح ها، ممکن است مراحل و مدت زمان فرآیند کوتاه تر و دسترسی به گواهی آسان تر شود. لذا همواره توصیه می شود قبل از اقدام، از آخرین بخشنامه ها و رویه های اجرایی استعلام شود.

با در دست داشتن گواهی حصر وراثت، ورثه می توانند به صورت قانونی و با اطمینان خاطر، به مدیریت و تقسیم ترکه متوفی بپردازند.

---

نتیجه گیری

متن دادخواست حصر وراثت نه تنها یک فرم اداری، بلکه اساسی ترین گام برای تعیین تکلیف امور مالی و حقوقی پس از فوت یک عزیز است. این مقاله با ارائه یک راهنمای جامع و نمونه ای دقیق، سعی در تسهیل این فرآیند برای تمامی ذینفعان داشت. از تعریف انحصار وراثت و انواع آن گرفته تا معرفی اشخاص ذینفع، لیست کامل مدارک، مرجع صالح و گام های عملی پس از تقدیم دادخواست، تمامی جنبه های مهم مورد بررسی قرار گرفت. درک صحیح این مراحل و نوشتن دادخواست انحصار وراثت با دقت و رعایت جزئیات، نه تنها به سرعت بخشیدن به روند قانونی کمک می کند، بلکه از بروز هرگونه اختلاف و چالش حقوقی در آینده نیز پیشگیری می نماید. بی شک، اهمیت گواهی انحصار وراثت در دسترسی به دارایی ها، انتقال مالکیت و حل و فصل بدهی های متوفی، غیرقابل انکار است.

در نهایت، اگرچه این راهنما سعی بر پوشش تمامی جوانب داشت، اما در موارد پیچیده، وجود اختلافات بین ورثه، یا ابهامات قانونی، مشاوره با وکیل متخصص در امور ارث و انحصار وراثت اکیداً توصیه می شود. یک وکیل می تواند با دانش و تجربه خود، شما را در تمامی مراحل راهنمایی کرده و از صحت اقدامات قانونی اطمینان حاصل کند تا این فرآیند حساس با کمترین دغدغه و بهترین نتیجه به پایان برسد.