کشت «بافت گیاه آناناس» برای نخستین‌بار در ایران/ یک‌هزار نهال موز از طریق تکنیک کشت بافت تولید شد

فراهانی در گفت‌وگوی تفصیلی با مجله برترین ها مطرح کرد؛

فرح فراهانی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در گفت‌وگو با خبرنگار مجله برترین ها از تولید یک‌‌هزار نهال موز ازطریق تکنیک کشت بافت یا بیوتکنولوژی در این واحد دانشگاهی خبرداد و اظهار کرد: طرح برگزیده هفتمین دوره طرح شهید احمدی روشن با عنوان طرح «تولید نهال موز طریق تکنیک کشت بافت یا بیوتکنولوژی» با همکاری بنیاد نخبگان و دانشگاه آزاد اسلامی قم به‌عنوان نخستین طرحی که با حمایت مؤثر دانشگاه آزاداسلامی قم از فاز آزمایشگاهی به گلخانه‌ای ورود کرد و اکنون یک‌هزار نهال موز طریق تکنیک کشت بافت یا بیوتکنولوژی در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی قم در حال تولید است.

نگهداری یک‌هزار نهال موز در گلخانه دانشگاه آزاد قم 

وی با بیان اینکه طرح «تولید نهال موز طریق تکنیک کشت بافت یا بیوتکنولوژی» با مشارکت دانشگاه آزاد اسلامی قم و بنیاد نخبگان استان قم به سرانجام رسید، افزود: طرح تولید یک‌هزار نهال موز پس از گذراندن مراحل آزمایشگاهی به گلخانه منتقل و پس از گذراندن مرحله سازش‌پذیری اکنون به‌صورت نهال در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم نگهداری می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با اشاره به پیشینه فعالیت علمی، پژوهشی و تحقیقاتی خود درزمینه تولید نهال ازطریق کشت بافت موضوع رساله دکتری خود را «کشت سلول و بافت گیاه موز از طریق بیوراکتور‌ها و بررسی سلولی و تکوینی گیاه» معرفی و از فعالیت «آزمایشگاه تخصصی کشت و بافت دانشگاه آزاد اسلامی قم خبر داد و متذکر شد: آزمایشگاه تخصصی کشت و بافت دانشگاه آزاد اسلامی قم از نظر دستگاه‌ها و مواد شیمیایی تجهیز و امکانات مفیدی را برای فعالیت‌های تحقیقاتی پژوهشگران حوزه تولید گیاه از طریق کشت بافت مهیا است.

کشت «بافت گیاه آناناس» برای نخستین‌بار در ایران

فراهانی که سابقه تولید یکصد هزار تولید نهال و همکاری با دومین شرکت کشت بافت ایران را در کارنامه دارد با بیان اینکه برای نخستین‌بار در ایران کشت بافت گیاه آناناس را با مجوز سازمان جهاد کشاورزی انجام داده است به تفاوت مجوز گلخانه با مجوز آزمایشگاه کشت بافت اشاره کرد و افزود: در دو دهه گذشته از سازمان جهاد کشاوری نخستین مجوز تولید نهال از طریق کشت بافت را دریافت و ۱۰ هزار نهال موز برای منطقه آزاد قشم تولید شد.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های تحقیقاتی را در رشته زیست‌شناسی علوم گیاهی و فعالیت در حوزه بیوتکنولوژی و کشت سلول بافت گیاهی از دوران دانشجویی مقطع دکتری آغاز کردم، ادامه داد: فعالیت خود را درعرصه دانشگاه آزاد اسلامی قم با کشت و بافت گیاهان مختلف پایه‌های رویشی مانند سیب مالینگ، جی.اف، جی.ان که در مجموعه گیاهانی هستند و روی آنها پیوند زده می‌شود و تبدیل به درختان میوه می‌شوند آغاز کردم.

راه‌اندازی دومین گلخانه دانشگاه آزاد قم درآینده‌ای نزدیک

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم یادآور شد: حمایت معنوی حجت‌الاسلام خیری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم و بازدید‌های مکرر ایشان از فضای آزمایشگاهی کشت بافت و گلخانه موجب شد تا فضای گلخانه‌ای این واحد دانشگاهی تجهیز و تقویت شود.

فراهانی از راه‌اندازی و بهره‌برداری از دومین گلخانه دانشگاه آزاداسلامی قم در آینده‌ای نزدیک خبر داد و تأکید کرد: با استفاده امکانات آزمایشگاهی و گلخانه این واحد دانشگاهی و همکاری بنیاد نخبگان استان قم توانستم طرح تولید یک‌هزار نهال موز را به سرانجام برسانم که این طرح به‌عنوان یکی از طرح‌های برگزیده هفتمین دوره طرح شهید احمدی روشن بود که با حمایت مسئولان دانشگاه به مرحله اجرا رسید.

تأثیر «تولید نهال موز» در حوزه کارآفرینی و اشتغالزایی

وی که دو عنوان ثبت اختراع «بیوراکتورها» و «تولید باکتری‌هایی که هورمون‌های گیاهی تولید می‌کنند» را در کارنامه دارد درباره دلیل تمرکز فعالیت خود بر تولید نهال موز اینگونه توضیح داد: ایران واردکننده اصلی نهال موز است و سالانه بیش از ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تُن نهال میوه موز از سایر کشور‌ها به ایران وارد می‌‌کند و از نظر واردات نهال میوه موز رتبه هشت را دارد و این نشان می‌دهد، چون در ۱۰ رتبه اول قرار گرفته، اگر تولید نهال موز در ایران انجام شود هم از خروج ارز جلوگیری می‌شود و هم در مناطق جنوب کشور که جایگاه خوبی دارد اشتغالزایی ایجاد می‌کند و تولید نهال موز هم کارآفرینی بسیار خوبی در کشور داشته باشد.

کاربرد برگ و ساقه‌های نهال موز در صنعت نساجی

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، ویژگی‌های نهال موز را برشمرد و افزود: نهال موز با وجود اینکه یک میوه لوکس به نظر می‌رسد، اما یک نهال چندمنظوره است، به این معنا که هم می‌توانیم از میوه موز استفاده کنیم و هم از نهال موز، چراکه برگ‌ها و ساقه‌های نهال موز الیاف خیلی بلندی دارند که می‌توان در صنایع نساجی به‌خوبی از آن استفاده کرد.

ایران واردکننده اصلی نهال موز است و سالانه بیش از ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تُن نهال میوه موز از سایر کشور‌ها به ایران وارد می‌‌کند و از نظر واردات نهال میوه موز رتبه هشت را دارد.

فراهانی افزود: برخی کشور‌ها از برگ و ساقه‌های نهال موز در عرصه بهداشت ورود کرده و از الیاف نهال موز پارچه‌هایی را تولید می‌کنند که جنبه‌های بهداشتی بیشتری نسبت به سایرالیاف دارند.

وی در پاسخ به این سؤال که چه برنامه‌ای برای توسعه فعالیت خود در زمینه تولید نهال دارید؟ گفت: افزایش تولید نهال‌های موز، تجاری‌سازی نهال‌های تولید شده و سرمایه‌گذاری در گیاهان دارویی به‌خصوص تولید گروهی از گیاهانی که نهال آنها بسیار با ارزش و میوه گران‌قیمتی را به‌عنوان یک میوه لوکس در ایران به‌فروش می‌رسند از برنامه‌های هستند که درراستای توسعه فعالیت در زمینه تولید نهال می‌‌شود نام برد.

لزوم توسعه فعالیت تولیدات گلخانه‌ای در قم

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در پاسخ به این سؤال که با توجه به زیست‌بوم استان قم چه برنامهای برای تغییر پوشش گیاهی و تقویت زیست بوم استان قم دارید؟ گفت: با توجه به اینکه مصرف آب در زمین‌های کشاورزی افرایشی است و شرایط اقلیمی در کشور قابل کنترل نیست، توسعه گلخانه‌ها و پرورش نهال در شرایط گلخانه‌ای می‌تواند تأثیرگذار باشد، چراکه قابل کنترل بودن گیاه درگلخانه‌ها موجب می‌شود سموم زیادی مصرف نشود و مواد شیمیایی کمتری مصرف شود و آلودگی محیط زیست کاهش یابد، بر این اساس در استان قم هم می‌توان برای توسعه فعالیت تولیدات گلخانه‌ای گام برداشت.

فراهانی درباره اینکه آیا می‌توان در اقلیم استان قم موز پرورش داد؟ چنین پاسخ داد: در بخش‌هایی از استان قم شرایط آب و هوایی بسیار مساعد است، نهال‌هایی که میوه‌های مناسبی ثمر دهد وجود دارد، دراین راستا درختان میوه‌ای ارزشمندی در قم وجود دارد که در سطح استان بی‌نظیر است که می‌توان آن را توسعه داد و نسبت به صادرات آن به سایر استان‌ها اقدام کرد.

وی بیان کرد: تولید یک‌هزار نهال موز از طریق تکنیک کشت بافت نخستین طرحی است که با حمایت مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی قم از فاز آزمایشگاهی وارد فاز گلخانه‌ای شده و این قابلیت در هیچ‌کدام از دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و مراکز کشاورزی استان قم وجود نداشته که این حرکت دانشگاه آزاد اسلامی امتیاز و افتخار بزرگی برای استان قم محسوب می‌شود.

گفت‌وگو از حسین غمخوار سرایدشتی