نمونه لایحه عدم صلاحیت محلی دادگاه

صلاحیت دادگاه یکی از مهم ترین اصول در نظام دادرسی است که شایستگی قانونی یک مرجع قضایی برای رسیدگی به یک پرونده خاص را تعیین می کند. عدم صلاحیت محلی دادگاه به این معناست که دادگاه رسیدگی کننده از نظر جغرافیایی و حوزه قضایی برای رسیدگی به دعوا صالح نیست. طرح به موقع ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه می تواند مسیر دادرسی را تغییر داده و از تضییع حقوق خوانده جلوگیری کند.

در دنیای حقوق، شناخت دقیق قواعد صلاحیت دادگاه ها، به ویژه صلاحیت نسبی یا محلی، برای هر فردی که درگیر یک پرونده حقوقی می شود، حیاتی است. این شناخت نه تنها به وکلا و حقوق دانان کمک می کند تا دفاعیات مستحکمی ارائه دهند، بلکه برای عموم مردم نیز راهگشاست تا از حقوق خود آگاه باشند و در دام روند دادرسی نادرست نیفتند. یک ایراد به موقع و مستدل می تواند از اطاله دادرسی و هزینه های اضافی جلوگیری کرده و پرونده را به مسیری صحیح هدایت کند. در این مقاله، به تفصیل به مفهوم صلاحیت دادگاه، تفاوت صلاحیت ذاتی و محلی، قوانین مرتبط، مهلت های قانونی طرح ایراد، و نحوه نگارش یک نمونه لایحه عدم صلاحیت محلی دادگاه خواهیم پرداخت تا راهنمایی جامع برای شما عزیزان باشد.

صلاحیت دادگاه چیست و چرا اهمیت دارد؟

صلاحیت دادگاه به معنای شایستگی و اختیاری است که قانون برای یک مرجع قضایی جهت رسیدگی به یک دعوای خاص قائل شده است. این شایستگی، پایه و اساس اعتبار هر رسیدگی و حکمی است که از سوی دادگاه صادر می شود. اهمیت صلاحیت از آن روست که اگر دادگاهی بدون داشتن صلاحیت قانونی به پرونده ای رسیدگی کند، تمامی اقدامات و آرای صادره از آن می تواند باطل یا فاقد اعتبار تلقی شود.

سیستم قضایی ایران، صلاحیت دادگاه ها را به دو دسته اصلی تقسیم می کند: صلاحیت ذاتی و صلاحیت نسبی (محلی). این دو نوع صلاحیت، اگرچه هر دو به مرجع رسیدگی کننده مربوط می شوند، اما دارای تفاوت های اساسی در مبنا، قواعد، و آثار حقوقی هستند که درک آن ها برای هر صاحب پرونده ای ضروری است.

آشنایی با صلاحیت ذاتی دادگاه

صلاحیت ذاتی به شایستگی دادگاه از نظر صنف، نوع و درجه برای رسیدگی به دعوا اشاره دارد. این نوع صلاحیت، مربوط به نظم عمومی است و از قواعد آمره محسوب می شود؛ به این معنا که طرفین دعوا نمی توانند برخلاف آن توافق کنند و دادگاه نیز مکلف است حتی بدون ایراد طرفین، آن را رعایت کند.

برای درک بهتر، صنف به تفاوت میان مراجع قضایی (مثل دادگاه های عمومی) و مراجع غیرقضایی (مثل دیوان عدالت اداری) اشاره دارد. نوع به تفاوت میان دادگاه های حقوقی و کیفری یا دادگاه های عمومی و اختصاصی (مانند دادگاه خانواده) می پردازد. درجه نیز به تفاوت میان دادگاه های بدوی، تجدیدنظر و دیوان عالی کشور برمی گردد. برای مثال، اگر پرونده ای با ماهیت کیفری به دادگاه حقوقی ارجاع شود، دادگاه حقوقی فاقد صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به آن خواهد بود. ایراد عدم صلاحیت ذاتی را می توان در هر مرحله از دادرسی، حتی در مرحله تجدیدنظر یا فرجام خواهی، مطرح کرد و دادگاه نیز در هر مرحله ای که متوجه عدم صلاحیت ذاتی شود، موظف به صدور قرار عدم صلاحیت است.

صلاحیت نسبی (محلی) دادگاه: تمرکز اصلی

صلاحیت نسبی که به آن صلاحیت محلی نیز گفته می شود، به این موضوع می پردازد که از میان دادگاه های هم صنف، هم نوع و هم درجه، کدام دادگاه از نظر جغرافیایی (حوزه قضایی) صالح به رسیدگی به یک دعواست. این نوع صلاحیت، برخلاف صلاحیت ذاتی، عمدتاً از قواعد تکمیلی است و با توافق طرفین یا عدم ایراد خوانده، قابلیت تغییر دارد، مگر در موارد خاص که قانون آن را آمره تلقی کرده باشد.

اقامتگاه خوانده؛ اصل بنیادین در صلاحیت محلی

ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی، مبنای اصلی صلاحیت محلی دادگاه را تعیین می کند و بیان می دارد: دعاوی اصلی در دادگاهی اقامه می شود که خوانده در حوزه آن اقامتگاه دارد. فلسفه این اصل، حمایت از حقوق خوانده و جلوگیری از تحمیل بار اضافی بر اوست تا مجبور نباشد برای دفاع از خود به دادگاهی دور از محل زندگی اش مراجعه کند. این اصل بر مبنای اصل برائت و عدم تحمیل هزینه بر خوانده قبل از اثبات دعوای خواهان استوار است.

با این حال، این ماده دارای استثنائاتی نیز هست:

1. اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد، اما محل سکونت موقت داشته باشد، دعوا در محل سکونت موقت او اقامه می شود.
2. اگر خوانده نه اقامتگاه و نه محل سکونت موقت در ایران داشته باشد، دعوا در محلی اقامه می شود که وی مال غیرمنقول دارد.
3. در نهایت، اگر هیچ کدام از موارد فوق صادق نباشد، دعوا در محل اقامتگاه خواهان اقامه خواهد شد.

استثنائات و قواعد خاص صلاحیت محلی

علاوه بر ماده ۱۱، مواد ۱۲ تا ۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی به سایر موارد صلاحیت محلی و استثنائات آن می پردازند. برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از:

• ماده ۱۲: دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول (مانند ملک یا زمین) باید در دادگاهی اقامه شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع شده است. این قاعده از قواعد آمره بوده و طرفین نمی توانند برخلاف آن توافق کنند. دلیل این امر، سهولت در انجام تحقیقات محلی و کارشناسی است.
• ماده ۱۳: دعاوی مربوط به ورشکستگی در دادگاه محل اقامت تاجر ورشکسته رسیدگی می شود.
• ماده ۱۵: در دعاوی مربوط به شرکت ها یا مؤسسات، دعوا در مرکز اصلی فعالیت آن ها اقامه می شود.
• ماده ۱۷: در صورتی که موضوع دعوا مربوط به انجام تعهد باشد، علاوه بر دادگاه محل اقامت خوانده، دادگاه محل انجام تعهد نیز صالح به رسیدگی است.

صلاحیت محلی: قاعده آمره یا تکمیلی؟

قواعد مربوط به صلاحیت محلی اصولاً از نوع تکمیلی هستند. این بدان معناست که طرفین دعوا می توانند بر خلاف آن توافق کنند یا اگر خوانده به موقع ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه را مطرح نکند، حق او ساقط شده و دادگاه غیرصالح می تواند به رسیدگی ادامه دهد (ماده ۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی). تنها استثنای مهم در این زمینه، دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول است که قواعد آن آمره بوده و تراضی برخلاف آن امکان پذیر نیست و دادگاه نیز حتی بدون ایراد، باید از آن تبعیت کند.

تفاوت های کلیدی صلاحیت ذاتی و نسبی (محلی)

درک تفاوت میان صلاحیت ذاتی و نسبی (محلی) برای هر فردی که درگیر یک پرونده حقوقی است، بسیار مهم است. این تفاوت ها، هم در نحوه طرح ایراد و هم در آثار حقوقی آن نمایان می شوند:

ویژگی	صلاحیت ذاتی	صلاحیت نسبی (محلی)
مبنا	صنف، نوع، و درجه دادگاه	حوزه جغرافیایی و محل اقامه دعوا
قواعد حاکم	آمره (مربوط به نظم عمومی)	عمدتاً تکمیلی (قابل توافق)؛ در دعاوی غیرمنقول آمره
مهلت طرح ایراد	در هر مرحله از دادرسی (حتی تجدیدنظر و فرجام خواهی)	تا پایان اولین جلسه دادرسی (ماده ۸۸ ق.آ.د.م)
اثر عدم طرح به موقع	دادگاه مکلف است حتی خودبه خود رسیدگی را متوقف کند.	حق ایراد ساقط می شود و دادگاه غیرصالح به رسیدگی ادامه می دهد.
نوع قرار صادره	قرار عدم صلاحیت ذاتی	قرار عدم صلاحیت محلی
مرجع حل اختلاف	معمولاً دیوان عالی کشور	معمولاً دادگاه تجدیدنظر همان استان

به عنوان مثال، اگر دادگاه حقوقی به پرونده ای کیفری رسیدگی کند، ایراد عدم صلاحیت ذاتی مطرح می شود. اما اگر دادگاه تهران به دعوایی رسیدگی کند که خوانده آن در شیراز اقامت دارد و موضوع دعوا هم مربوط به مال غیرمنقول نیست، ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه مطرح می گردد.

نحوه طرح ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه

طرح صحیح و به موقع ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه یکی از دفاعیات شکلی مهم برای خوانده است. این ایراد می تواند مسیر پرونده را به طور کلی تغییر دهد و از ادامه رسیدگی در دادگاهی که قانوناً صالح نیست، جلوگیری کند.

مهلت طلایی: اولین جلسه دادرسی

ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت بیان می دارد که ایرادات باید در اولین جلسه دادرسی و قبل از ورود در ماهیت دعوا مطرح شوند. این مهلت قانونی بسیار مهم است و اگر خوانده تا پایان اولین جلسه دادرسی (چه به صورت شفاهی در صورتجلسه دادگاه و چه به صورت کتبی از طریق لایحه) ایراد عدم صلاحیت محلی را مطرح نکند، حق او برای طرح این ایراد ساقط می شود و دادگاه غیرصالح می تواند به رسیدگی ادامه دهد (ماده ۹۰ ق.آ.د.م).

مفهوم اولین جلسه دادرسی شامل زمانی است که جلسه دادگاه تشکیل شده و طرفین (یا وکلای آن ها) حضور یافته اند و دادگاه هنوز وارد ماهیت دعوا و استماع اظهارات اصلی نشده است. توصیه می شود که لایحه ایراد عدم صلاحیت محلی قبل از جلسه اول یا در همان جلسه، بلافاصله پس از رسمیت یافتن جلسه و قبل از هر دفاع ماهوی دیگر، تقدیم شود.

چگونگی تقدیم لایحه و مستندات

ایراد عدم صلاحیت محلی می تواند به صورت شفاهی در صورتجلسه دادگاه قید شود، اما برای اطمینان بیشتر و ارائه دلایل مستدل، بهتر است به صورت کتبی و در قالب یک لایحه تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به شعبه رسیدگی کننده ارسال گردد. در این لایحه باید به صراحت مواد قانونی مربوطه (به ویژه ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی) و دلیل عدم صلاحیت محلی دادگاه (مانند محل اقامت خوانده یا محل وقوع مال غیرمنقول) اشاره شود.

مدارک و مستندات لازم برای اثبات ادعای عدم صلاحیت، بستگی به نوع ایراد دارد. برای مثال:

• اگر دلیل ایراد، اقامتگاه خوانده باشد، کپی شناسنامه یا کارت ملی که محل اقامت در آن قید شده، یا قرارداد اجاره/سند مالکیت منزل، می تواند مفید باشد.
• اگر دلیل، محل وقوع مال غیرمنقول باشد، سند مالکیت یا مبایعه نامه ملک که محل آن را مشخص می کند، لازم است.

ارائه مستندات قوی به دادگاه کمک می کند تا با سرعت و دقت بیشتری به ایراد مطرح شده رسیدگی کند.

اثر پذیرش ایراد عدم صلاحیت محلی

زمانی که خوانده ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه را به موقع و مستدل مطرح می کند و دادگاه نیز آن را وارد تشخیص می دهد، بر اساس ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه اقدامات زیر را انجام خواهد داد:

دادگاه قرار عدم صلاحیت محلی صادر می کند. این قرار به معنای آن است که دادگاه فعلی، خود را از نظر جغرافیایی صالح به رسیدگی به این دعوا نمی داند.

پس از صدور قرار، پرونده به دادگاه صالح ارسال می شود. دادگاه صالح، مرجعی است که بر اساس قواعد صلاحیت محلی، شایستگی قانونی برای رسیدگی به آن دعوا را دارد (مثلاً دادگاه محل اقامت خوانده یا دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول).

در برخی موارد ممکن است بین دو دادگاه یا حتی مراجع قضایی در مورد صلاحیت، اختلاف پیش آید. در این صورت، مرجع حل اختلاف، بسته به سطح دادگاه ها و موقعیت جغرافیایی آن ها متفاوت است. اگر اختلاف بین دادگاه های یک حوزه قضایی یا دو حوزه قضایی در یک استان باشد، دادگاه تجدیدنظر استان مرجع حل اختلاف است. اما اگر اختلاف بین دادگاه های دو استان متفاوت یا بین دادگاه های عمومی و مراجع اختصاصی باشد، دیوان عالی کشور به عنوان مرجع حل اختلاف صلاحیت خواهد داشت. تصمیم مرجع حل اختلاف، برای تمامی دادگاه های زیردست لازم الاتباع است.

ایراد عدم صلاحیت محلی در مراحل تجدیدنظر و واخواهی

با توجه به مهلت محدود طرح ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه (تا پایان اولین جلسه دادرسی)، این پرسش مطرح می شود که آیا امکان طرح این ایراد در مراحل بعدی دادرسی مانند تجدیدنظر یا واخواهی نیز وجود دارد یا خیر.

تجدیدنظرخواهی و ایراد عدم صلاحیت محلی

برخلاف صلاحیت ذاتی که از قواعد آمره است و در هر مرحله ای از دادرسی قابل طرح است (و حتی دادگاه تجدیدنظر نیز باید آن را بررسی کند)، ایراد عدم صلاحیت محلی اگر در مرحله بدوی و تا پایان اولین جلسه دادرسی مطرح نشده باشد، در مرحله تجدیدنظر پذیرفته نمی شود. دلیل این امر آن است که صلاحیت محلی، جز در موارد خاص مانند دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول، از قواعد تکمیلی است و عدم اعتراض خوانده به آن در موعد مقرر، به منزله قبول صلاحیت دادگاه غیرصالح تلقی می گردد (ماده ۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی). بنابراین، اگر خوانده در مرحله بدوی به این موضوع ایراد نکرده باشد، نمی تواند در مرحله تجدیدنظرخواهی به دلیل عدم صلاحیت محلی، تقاضای نقض رأی را مطرح کند.

واخواهی و شرایط طرح ایراد صلاحیت محلی

واخواهی مرحله ای از دادرسی است که خوانده غایب پس از صدور رأی غیابی، می تواند نسبت به آن اعتراض کند. در این مرحله نیز، شرایط طرح ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه محدودتر از مرحله بدوی است. به طور کلی، ایراد عدم صلاحیت محلی در مرحله واخواهی تنها در صورتی پذیرفته می شود که واخواه (خوانده غایب) اثبات کند که دلیل عدم صلاحیت یا بی اطلاعی از آن، بعد از صدور رأی غیابی و خارج از کنترل او حادث شده است. برای مثال، ممکن است خواهان به عمد آدرس اشتباهی از خوانده ارائه کرده باشد که منجر به عدم اطلاع خوانده از جریان دادرسی و عدم امکان طرح ایراد صلاحیت در موعد مقرر شده است. در چنین مواردی، واخواه باید دلایل و مستندات کافی برای اثبات ادعای خود ارائه کند تا دادگاه بتواند به ایراد وی ترتیب اثر دهد.

نمونه لایحه جامع ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه

تنظیم یک لایحه دقیق و مستدل برای طرح ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه، نقش کلیدی در موفقیت این دفاع شکلی دارد. در این بخش، یک نمونه لایحه کامل به همراه توضیحات تفصیلی برای هر قسمت ارائه می شود تا به شما در تنظیم لایحه کمک کند.

ساختار یک لایحه عدم صلاحیت محلی

یک لایحه استاندارد شامل اجزای زیر است:

• عنوان: مشخص کننده موضوع لایحه.
• مخاطب: ریاست محترم شعبه رسیدگی کننده.
• مشخصات پرونده: کلاسه پرونده، شماره بایگانی، خواهان، خوانده.
• متن اصلی لایحه: شامل ادله و استنادات قانونی.
• درخواست: صدور قرار عدم صلاحیت و ارسال پرونده به مرجع صالح.
• نام و امضاء: نام کامل و امضای خوانده یا وکیل او.

سناریو 1: نمونه لایحه بر اساس اقامتگاه خوانده

این سناریو، رایج ترین حالت در دعاوی حقوقی است که بر مبنای ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی تنظیم می شود.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر دادگاه فعلی]

با سلام و احترام،

موضوع: لایحه ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه در پرونده کلاسه [کلاسه پرونده]

احتراماً، در خصوص پرونده کلاسه [کلاسه پرونده] به شماره بایگانی [شماره بایگانی]، مطروحه با خواهان: آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان] و خوانده: اینجانب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی]، که در آن شعبه محترم تحت رسیدگی است، به استحضار می رساند:

1.  با عنایت به اینکه مطابق ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی اصلی، دادگاهی است که خوانده در حوزه آن اقامتگاه دارد.
2.  همانگونه که از اطلاعات هویتی و ثنای اینجانب مستفاد می گردد، محل اقامت دائم و قانونی اینجانب خوانده، در شهرستان [نام شهر اقامتگاه خوانده] واقع در استان [نام استان اقامتگاه خوانده] می باشد و اینجانب در حوزه قضایی آن دادگاه محترم هیچگونه اقامتگاه یا محل سکونتی ندارم.
3.  بنابراین، دادگاه محترم شهرستان [نام شهر دادگاه فعلی] از نظر محلی (نسبی) فاقد صلاحیت برای رسیدگی به این دعوا می باشد و صلاحیت رسیدگی به عهده دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر اقامتگاه خوانده] است.

لذا، مستنداً به بند 1 ماده 84 و ماده 88 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور قرار عدم صلاحیت محلی آن دادگاه محترم و متعاقباً ارسال پرونده به دادگاه عمومی حقوقی صالح شهرستان [نام شهر اقامتگاه خوانده]، مورد استدعاست.

با احترام و تجدید مراتب ادب
نام و نام خانوادگی خوانده/وکیل
تاریخ
امضاء

سناریو 2: نمونه لایحه برای دعاوی اموال غیرمنقول

در این سناریو، به دلیل آمره بودن قواعد صلاحیت محلی در دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول (ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی)، استناد و نحوه درخواست کمی متفاوت است.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر دادگاه فعلی]

با سلام و احترام،

موضوع: لایحه ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه در پرونده کلاسه [کلاسه پرونده]

احتراماً، در خصوص پرونده کلاسه [کلاسه پرونده] به شماره بایگانی [شماره بایگانی]، مطروحه با خواهان: آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان] و خوانده: اینجانب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی]، که موضوع آن [مثلاً: خلع ید، تصرف عدوانی، اثبات مالکیت] یک باب ملک/قطعه زمین واقع در [آدرس دقیق مال غیرمنقول] می باشد، به استحضار می رساند:

1.  با عنایت به اینکه موضوع دعوای مطروحه، راجع به مال غیرمنقول [نوع مال، مثلاً: ملک، زمین] می باشد، مطابق ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صالح برای رسیدگی به اینگونه دعاوی، دادگاهی است که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع شده است.
2.  با توجه به آدرس دقیق مال غیرمنقول موضوع دعوا (واقع در [آدرس دقیق مال غیرمنقول])، که مستندات آن (تصویر سند مالکیت/مبایعه نامه شماره [شماره سند]) پیوست می باشد، حوزه قضایی صالح جهت رسیدگی به این دعوا، دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر محل وقوع مال غیرمنقول] است.
3.  لذا، دادگاه محترم شهرستان [نام شهر دادگاه فعلی] از نظر محلی (نسبی) فاقد صلاحیت برای رسیدگی به این دعوا بوده و صلاحیت رسیدگی به عهده دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول می باشد.

لذا، مستنداً به بند 1 ماده 84 و ماده 88 و ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور قرار عدم صلاحیت محلی آن دادگاه محترم و متعاقباً ارسال پرونده به دادگاه عمومی حقوقی صالح شهرستان [نام شهر محل وقوع مال غیرمنقول]، مورد استدعاست.

با احترام و تجدید مراتب ادب
نام و نام خانوادگی خوانده/وکیل
تاریخ
امضاء

نکات مهم در نگارش لایحه:

• ایجاز و وضوح: لایحه باید مختصر، واضح و بدون ابهام باشد.
• استناد دقیق: به مواد قانونی مربوطه (ماده 84، 88، 89، 11 یا 12 ق.آ.د.م) به درستی استناد کنید.
• رسمی بودن لحن: لحن لایحه باید کاملاً رسمی و حقوقی باشد.
• ارائه مستندات: حتماً مدارک اثبات کننده ادعای عدم صلاحیت را پیوست لایحه کنید.

نتیجه گیری و جمع بندی

ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه یکی از ابزارهای حقوقی مهم و کاربردی برای خواندگان در پرونده های حقوقی است. شناخت دقیق قواعد صلاحیت نسبی، به ویژه ماده ۱۱ و ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی، و آگاهی از مهلت های قانونی طرح ایراد، می تواند به شما کمک کند تا دفاعیات خود را به بهترین نحو ممکن ارائه دهید و از تضییع حقوق خود جلوگیری کنید. لایحه عدم صلاحیت محلی، اگر به موقع و مستدل تنظیم و تقدیم شود، می تواند مسیر دادرسی را تصحیح کرده و پرونده را به دادگاه صالح هدایت کند.

با مطالعه این راهنمای جامع و استفاده از نمونه لوایح ارائه شده، گام مهمی در جهت افزایش آگاهی حقوقی خود برخواهید داشت. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه صلاحیت دادگاه ها و تنظیم لوایح، با متخصصان حقوقی مشورت نمایید.