مطالبات فرهنگیان از دولت چهاردهم

این بخشی از مطالباتی است که در آستانۀ انتخابات چهاردهمین دورۀ ریاست جمهوری و در موضوع آموزش‌وپرورش کشورمان در گفت‌وگو با مجله برترین ها مطرح شد. مهدی احمدی اختیار که از سال ۱۳۸۱ در خدمت آموزش‌وپروش است، درخصوص مهم‌ترین خواسته‌های فرهنگیان به مجله برترین ها توضیح داد: با توجه به مشکلاتی که من از نزدیک دیده و درک کرده‌ام، باید بگویم که مطالباتمان را از رئیس‌جمهور آیندۀ کشور به اختصار می‌توان در سه بخش انتخاب وزیر آموزش‌وپروش، مسئلۀ معلمان و مباحث مرتبط با دانش‌آموزان دسته‌بندی کرد.

رئیس انجمن علمی _ آموزشی دبیران تاریخ استان اصفهان درخصوص انتخاب وزیر آموزش‌وپروش یادآور شد: وزیر آموزش‌وپرورش کشورمان باید یکی از فرهیخته‌ترین، مدیرتر و کارآمدترین افرادی باشد که به هیئت دولت راه پیدا می‌کند. چنین فردی ترجیحاً باید از خود خانوادۀ آموزش‌وپرورش باشد.

او ادامه داد: کسی که وزارت این دستگاه را به عهده می‌گیرد، باید خودش معلمی کرده و از نزدیک نظام آموزشی ما را درک کرده باشد. اگر به گذشته نگاه کنیم، حتی اگر مدیری از خود آموزش‌وپرورش بوده، غالباً معلمی را تجربه نکرده است و در یکی از بخش‌های اداری این نظام فعالیت داشته است. کلاس درس و معلم ارکان اصلی آموزش‌وپرورش هستند و درک درست مسائل این عرصه ممکن است به‌راحتی برای دیگر بخش‌های آموزش‌وپرروش ممکن و ملموس نباشد.

این دبیر متوسطۀ دوم که در ناحیۀ ۳ اصفهان به کار مشغول است، معلمان را یکی از رکن‌های اساسی آموزش‌وپرورش دانست و گفت: راحت بگویم به شما که خروجی معلم ناراضی، خواسته یا ناخواسته، دانش‌آموز ناراضی است. وقتی معلم ما از جایگاهی که باید در جامعه برخوردار نیست، حس رضایتمندی در وجودش ندارد و از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ضروری و مورد نیاز خود را محروم ببیند، چه بخواهد و چه نخواهد، معلم عالی و موفقی نمی‌شود. کار او کیفیت لازم را نخواهد داشت.

این دانش‌آموختۀ دکترای تاریخ محلی از دانشگاه اصفهان که در رشته‌های علوم انسانی تدریس می‌کند، تأکید کرد: نباید شأن و مقام و منزلت معلم در جامعه نادیده گرفته شود. یک معلم باید مورد احترام جامعه باشد و نگاهی به او شود که واقعاً متناسب با جایگاهش است؛ به‌طوری که باسوادترین و کوشاترین و خلاق‌ترین افراد جامعۀ ما رؤیا و آروزی رسیدن به مقام معلمی داشته باشند.

احمدی اختیار با تأمل در این نکته که معلم توانمند و کاردان یعنی جامعۀ متعالی و کارآمد، اظهار کرد: اگر در نظام آموزش‌وپرورشمان معلم خوب داشته باشیم، قطعاً پزشک و مهندس و کارگر و پدر و مادر و خانوادۀ خوب هم خواهیم داشت. جرم و بزهکاری از میان خواهد رفت.

او بزرگترین، هوشمندانه‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر پیشرفت و توسعۀ جوامع را برخورداری از معلمان آموزش‌دیده و با مسئولیت دانست و گفت: محیط زیست و صنعت و اقتصاد و مسائل شهری و اجتماعی ما و هر بخش خرد و کلان دیگری در کشورمان زمانی به توسعه خواهد رسید، زمانی در مسیر درست قرار خواهد گرفت که معلم ما وظیفه‌اش را درست انجام بدهد. رسیدن به جامعۀ آرمانی از مسیر آموزش‌وپرورش و مخصوصاً معلمان دوران ابتدایی می‌گذرد.

آموزش‌وپروش بر اساس اصل ۳۰ قانون این نظام باید رایگان باشد

این دبیر یادآور شد: غالباً آموزش‌های ضمن خدمت با کیفیتی برای معلمان وجود ندارد. جامعه در حال تغییر است و از بسیاری ابعاد به‌روز می‌شود، اما معلمان ما در مدارس تجهیزاتی ندارند که متناسب با نیازشان باشد. کوچکترین امکاناتی، مانند لپ‌تاپ، تبلت، قلم نوری و اینترنت پرسرعت برای معلمان تهیه نمی‌کنند.

 رئیس انجمن علمی _ آموزشی دبیران تاریخ استان اصفهان با اشاره‌کردن به دوران کرونا گفت: اگر در مقطع شیوع کرونا، معلمان ما از وسایل شخصی خودشان برای تدریس استفاده نمی‌کردند، آموزش‌وپرورش ما تعطیل می‌شد! از سال ۱۳۸۱ تاکنون که من در آموزش‌وپرورش در خدمتم فرزندان کشورمان هستم، هیچ پیشرفت و ارتقای کیفی و تنوع‌بخشی آموزشی ندیده‌ام.

این مطالبه‌گر فرهنگی افزود: اگر دستاوردی هم بوده، از طرف خود معلمان و با علاقه و هزینۀ شخصی‌ خودشان محقق شده است. مدیران آموزش‌وپروش از عالی‌ترین تا پایین‌مرتبه‌ترین آن‌ها هیچ خدمت خاصی به معلمان ما نداشته‌اند که در مسیر این نظام دستاوردی مهم و ارزشمند کسب شود.

نامناسب‌بودن پرداختی‌های آموزش‌وپروش به معلمان موضوع دیگری بود که احمدی اختیار درباره‌اش توضیح داد: ما معلمانی با مدرک دکترا داریم. این افراد ۳ تا ۴ برابر همتایانشان در ارگان‌های دیگر کار می‌کنند، اما یک‌سوم تا یک‌چهارم آنان حقوق می‌گیرند. مثلاً حقوق معلمی را که در مقطع دوازدهم مدرسه تدریس می‌کند، مقایسه کنید با حقوق استادی که چند ماه بعد به همان دانش‌آموزان و در ترم‌های نخست که خیلی تخصصی نیست در دانشگاه درس می‌دهد.

این دبیر مشغول به خدمت در آموزش‌وپرورش ناحیۀ ۳ اصفهان دربارۀ دانش‌آموزان این‌گونه شرح داد: آموزش‌وپروش در خدمت تربیت و تعالی دانش‌آموزان و بنابراین رکنی بسیار اساسی است. کالایی‌شدن آموزش اصلی‌ترین مسئله‌ای است که با آن روبه‌رو هستیم. در وضعیتی هستیم که دریافت آموزش خوب به بهره‌مندی از پول خوب نیاز دارد.

احمدی اختیار ادامه داد: اصل ۳۰ قانون آموزش‌وپرورش که این نظام باید رایگان در اختیار دانش‌آموزان باشد، در جامعۀ کنونی ما نقض شده است. در آموزش‌وپرورش ناحیه ۳ اصفهان، ۶۰درصد مدارس غیرانتفاعی است. این در حالی است که اگر به کشورهای سرمایه‌داری هم نگاه کنیم، دو مقولۀ آموزش و بهداشت رایگان است.

او با تأکید بر اینکه دانش‌آموزان ما امکانات و کیفیت شایان توجهی در اختیار ندارند، اضافه کرد: کتاب‌های درسی باکیفیت و کاربردی چندانی نداریم. شاید درس‌ها و کتاب‌هایی نیز مانند «کارآفرینی» باشد، اما نیروی متخصص خودش را برای تدریس ندارد. این درس را کارآفرین باید تدریس کند.

این مطالبه‌گر با تأکید بر اینکه به‌منظور تدریس برخی از درس‌ها معلم متخصص وجود ندارد و معلم غیرمرتبط به کلاس درس می‌فرستند، ادامه داد: در این کلاس، نه درس آن‌گونه که شایسته است، ارائه می‌شود و نه معلم و دانش‌آموز کلاسی مطلوب و دلخواه تجربه می‌کنند. برخی مدارس خاص اصلاً این دروس را برگزار نمی‌کنند. درس‌های غیرضروری داریم، اما مهارت‌های زندگی، درسی که در زندگی واقعی دانش‌آموز به کار بیاید و راهنمای او باشد، نداریم.

این دبیر متوسطۀ دوم، تربیت دانش‌آموز را تربیت شهروند موفق دانست و گفت: وقتی دانش‌آموزی دوران مدرسه‌اش را به پایان می‌رساند باید یک مهارت نیز آموخته باشد تا بتواند فعالیتی نو را در جامعه و اقتصاد کشورمان آغاز کند. دانش‌آموختگان مدارس ما اگر هم مهارتی دارند، با هزینۀ خانواده‌هایشان تأمین شده است. محتوا و مهارت‌های آموزشی ما به انقلابی اساسی نیاز دارد.

این فرهنگی اصفهان در ابعاد ورزشی و هنری نیز مدارس را پر از کاستی دانست و اظهار کرد: معلم هنر و ورزش باید با تخصص لازم و کافی مسئولیت این حوزه‌ها را به عهده بگیرند. سرگرمی و نشاط در مدارس ما بسیار ضعیف است. از نظر محیط آموزشی نیز مدارس ما فرسوده‌اند. وقتی دانش‌آموزی به مدرسه پا می‌گذارد، باید روحیه بگیرد، باید به مکانی وارد شود که پیشرفته‌ترین و مجهزترین و شیک‌ترین ساختمان‌های شهر به حساب بیاید.

آموزش‌وپرورش را با عینک آینده، فرهنگ و پرورش ببینید

احمد مهرشاد، عضو هیئت‌علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان که در جایگاه دبیر در مدارس غیرانتفاعی نیز تدریس می‌کند، درخصوص مطالبات این عرصه گفت: واقعیت امر سیاست و دولت در کشور ما به‌گونه‌ای بوده است که به آموزش‌وپرورش به‌صورت برنامه _ بودجه‌ای یا اقتصادمحور که منظور دقیقم ثروت‌محور است، نگاه شده است.

این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه نگاه یادشده سبب می‌شود که وزارت آموزش‌وپرورش را وزارت خرج بدانند، توضیح داد: بنابراین، این نگاه اشتباه در دولت‌ها به وجود آمد که وزارت آموزش‌وپرورش فقط بودجه و هزینه صرف می‌کند. در برابر این نگاه، وزارت‌های نفت و صنعت و تجارت را وزارت دخل یا درآمد دانستند. بنابراین، دولت‌های ما نگاهشان به وزارت آموزش‌وپرورش طوری بوده که انگار پرخرج‌ترین دستگاه باشد.

او با تأمل در این بحث که نباید وزارت آموزش‌وپرورش را با عینکی دید که صرفاً پول خرجش می‌شود، خاطرنشان کرد: بهتر است دولت چهاردهم عینکی روی چشم بگذارد که بشود عینک آینده، فرهنگ و پرورش نامیدش و از این منظر به آموزش‌وپرورش نگاه کرد.

مهرشاد یادآورشد: اگر دیدگاه‌ها در عرصۀ آموزش‌وپرورش اصلاح شود، متوجه خواهیم شد که خرج زیادی برایش نکرده‌ایم. آموزش‌وپروش ما خروجی‌ و مسائلی در روی دیگر خود دارد که صرف هیچ هزینه‌ای برای آن زیاد نیست. این اولین مسئله‌ای است که به‌کوشش رئیس‌جمهور آینده باید درک و حل شود.

او گفت: من بیشتر از نگاه یک انسان بیرونی به مسائل آموزش‌وپرورش نظر می‌کنم و سپس چنین توصیف کرد: حتی اگر کسی در بدنۀ مدارس ما نباشد، به‌درستی درک می‌کند که دبیران ما از نظر درآمدی موقعیت مطلوبی ندارند. معیشت معلم یک مسئلۀ سطحی و جزئی باید باشد، اما در حال حاضر آموزش‌وپرورش ما به‌گونه‌ای معلمانش در موضوع درآمد مشکل دارند که تعالی‌گرفتن و عبور به مسائل عمیق‌تر این قلمرو دشوار است.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: باید آموزش‌وپرورش ما این سؤال را از خود بپرسد که آیا واقعاً توان پرورش نسل‌ها را دارد یاخیر از این توامندی بی‌بهره است؟ این نکته‌ای بسیار حیاتی است که نباید ساده از آن گذشت. باید به گذشته نگاه و معلوم شود که تا امروز چه سیاست‌گذاری‌هایی در آموزش‌وپرورش داشته‌ایم؟ آیا تحقق آن‌ها را در خروجی مدارس می‌بینیم؟ متأسفانه ممکن است ضد آن سیاست‌گذاری‌ها نیز عمل کرده باشیم.

پایان خبر مجله برترین ها