اصالت اشعار و کیفیت موسیقایی نغمه‌ها در مداحی

مداحی یا روضه‌خوانی یکی از هنرهای نمایش مذهبی و ملی ایرانیان است که معمولاً در ایام محرم، نیمه شعبان، فاطمیه و … برگزار می‌شود. در دهه‌های اخیر اما، اصالت اشعار و کیفیت موسیقایی نغمه‌ها افت چشم‌گیری داشته و برخی از مداحان به دلیل دانش اندک در ردیف و دستگاه‌های موسیقی، به کپی‌برداری از ترانه‌های سنتی یا پاپ روی آورده‌اند. این در حالی است که مداحان در قدیم با موسیقی ردیفی ایران آشنایی کامل داشته و به مداحی به‌عنوان یک شغل نگاه نمی‌کردند، ضمن اینکه از اشعار فاخر شاعران معتبر در مداحی استفاده می‌شد.

محمدرضا قربانی، خواننده آلبوم نغمه‌های عاشورایی در گفت‌وگو با مجله برترین ها و با اشاره به اینکه مداحی را از کودکی و در قالب شبیه‌خوانی آغاز کرده است، اظهار کرد: پس از اتفاقات روز عاشورا، مداحی به سبک‌ها و شیوه‌های گوناگون آغازشده و شکل‌گیری شبیه‌خوانی نیز مربوط به دوران صفویه است.

او ادامه داد: اکثر مداح‌های قدیم به کلاس آواز و موسیقی می‌رفته‌اند و بر اساس ردیف و دستگاه‌های موسیقی مداحی می‌کردند. در گذشته افرادی نیز که به‌صورت اصولی موسیقی کار می‌کرده‌اند، ریتم، سبک و آهنگ‌های خود را از مداحان الهام می‌گرفتند ولی در حال حاضر این امر به این صورت است که مداحان بیشتر در حال الهام گرفتن از خواننده‌ها و به‌خصوص موسیقی پاپ هستند که اصول خاصی را رعایت نمی‌کنند.

او خاطرنشان کرد: در حال حاضر مداحی‌ها هر جنبه‌ای دارند به‌جز عزاداری! از نظر ما که با نسل‌های قدیم کارکرده‌ایم، چیزی که در حال حاضر در حال مشاهده آن هستیم، مداحی نیست و بیشتر سبک‌های نوین بدون علم در حال اجرا است؛ گرچه این امر می‌تواند برای گرایش جوان‌ها مفید باشد اما درصورتی‌که کنترل‌شده و صحیح‌تر اجرا شود.

این خواننده ضمن اشاره به اینکه در حال حاضر اصالت اشعار و کیفیت موسیقایی نغمه‌ها در مداحی دچار افت شدیدی شده است، افزود: آثار این افت در جامعه نیز نمایان شده و قابل‌مشاهده است و به‌مرورزمان نیز سبب از میان رفتن مداحی اصیل می‌شود. اشعاری که مداحان قدیم از آن‌ها استفاده می‌کردند و اشعار مذهبی توسط شعرای بسیار متبحری سروده‌ می‌شد که علمِ این کار را داشته و مطالعه بسیار می‌کرده‌اند.

قربانی ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از اشعار را می‌بینیم که حتی قافیه آن نیز رعایت نشده است و مداحان نیز سواد کافی را برای تشخیص درست بودن اشعار ازنظر وزن و قافیه ندارند. همچنین مداحان قدیم حتماً دارای ویژگی‌هایی نظیر صدای خوب بودند و با گذراندن یک دوره موسیقی به این حوزه وارد می‌شدند؛ برای مثال من طی صحبتی که با مرحوم حاج رحیم جامی داشتم، ایشان گفتند که ۴ سال شاگرد زنده‌یاد استاد تاج اصفهانی بوده‌اند.

پایان خبر مجله برترین ها