جدیدترین افکارسنجی از نگاه اعراب به سیاست های آمریکا در قبال غزه/ کدام کشورها تبدیل به سیبل انتقادها شده اند؟

رسول سلیمی: جنگ اسراییل در غزه و حمایت واشنگتن از آن آسیب جدی به جایگاه ایالات متحده در سراسر جهان عرب وارد کرده است. در این راستا نظرسنجی توسط «مرکز عربی واشنگتن دی سی» منتشر شد و از 80 پاسخ دهنده در 16 کشور که با هم 95 درصد از کل جمعیت منطقه عربی را تشکیل می دهند بین 12 دسامبر و 5 ژانویه یعنی در سومین ماه عملیات اسراییل در غزه به صورت تلفنی پرسش شد. این کشورها شامل عربستان سعودی، عمان، کویت، یمن، قطر، لبنان، اردن، عراق و کرانه باختری فلسطین در منطقه خلیج فارس بودند و موریتانی، مراکش، الجزایر، تونس، لیبی، مصر و سودان در شمال افریقا. چه آنکه بحرین، امارات متحده عربی و سوریه در این لیست قرار نداشتند. مجموع نظرات منطقه ای به طور متوسط از نتایج 16 کشور مورد بررسی محاسبه شد و هر کشور وزن یکسانی داشت تا اطمینان حاصل شود که نظرات پاسخ دهندگان در کشورهای پرجمعیت بر یافته های نظرسنجی تسلط ندارد.

نظر اعراب درباره سیاست های امریکا در غزه

بر اساس این نظرسنجی، به طور متوسط 82 درصد از پاسخ دهندگان در سراسر خاورمیانه، مواجه ایالات متحده با جنگ غزه را “بسیار بد” توصیف کردند، در حالی که 12 درصد دیگر ان را “بد” توصیف کردند. در مجموع 72 درصد از پاسخ دهندگان گفتند که سیاست ایالات متحده در قبال جنگ غزه به “تصویر” واشنگتن در منطقه آسیب رسانده که جزییات این آسیب، (22٪) “تا حدودی” و (50٪) “بسیار” توصیف کردند. درصد مشابهی هم گفتند که این امر به منافع امریکا در منطقه نیز اسیب خواهد رساند. 76 درصد گفتند که دیدگاه انها در مورد سیاست امریکا در جهان عرب از زمان اغاز جنگ “منفی تر” شده است.

به طور متوسط بیش از نیمی از پاسخ دهندگان (51٪) نیز گفتند که آنها ایالات متحده را به عنوان “بزرگ ترین تهدید برای صلح و ثبات منطقه” می دانند. این در حالی است که 39٪ هم ایالات متحده را به عنوان بزرگ ترین تهدید در سال 2022 توصیف کردند. این میزان پاسخ حکایت از آن دارد که از هر چهار نفر، یک نفر (26 درصد) اسراییل را بزرگ ترین تهدید منطقه توصیف کرده است.

پاسخ دهندگان بر این باورند که واشنگتن عنصر کلیدی است که اسراییل را قادر ساخته تا جنگ علیه مردم غزه انجام دهد. جنگی که در آن بیش از 27،000 نفر از زنان و کودکان تا به امروز کشته شده اند. دقیقاً نیمی از مردم عرب “حمایت نظامی و سیاسی ایالات متحده” را به عنوان مهم ترین عامل در تقویت انگیزه اسراییل برای کشتار در غزه بیان کردند. “عدم اقدام قاطع” دولت های عربی نسبت به اسراییل دومین گزینه است که پاسخ دهندگان به عنوان مهم ترین عامل در استمرار حملات اسراییل بیان شده بود.

نظر اعراب درباره به عادی سازی روابط با اسراییل

این نظرسنجی همچنین افزایش قابل توجهی از مخالفت در جهان عرب برای به رسمیت شناختن اسراییل در برخی کشورها را نشان داد. مجموع 89 درصد از پاسخ دهندگان گفتند که مخالف به رسمیت شناختن اسراییل هستند، درحالی که تنها چهار درصد از آن حمایت می کنند که پایین ترین درصد از زمان مطرح شدن این سوال در سال 2011 است.

نکته مهم در این زمینه پاسخ دهندگان در عربستان سعودی بودند. عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسراییل یکی از اهداف کلیدی دولت بایدن بوده که تا به امروز نیز درگیر مذاکرات فشرده با ریاض بر سر شرایط عادی سازی، از جمله درخواست عربستان برای آتش بس در غزه است. این نظرسنجی نشان داد که درصد پاسخ دهندگان سعودی که مخالف به رسمیت شناختن اسراییل هستند از 38 درصد در آخرین باری که این سوال پرسیده شد (در سال 2022) به 68 درصد افزایش یافته است، افزایشی که عمدتاً به جنگ غزه مربوط می شود. (29 درصد از پاسخ دهندگان در عربستان از پاسخ دادن به این سوال خودداری کردند.)

عادی سازی روابط با اسراییل در مراکش و سودان که هر دو روابط با اسراییل را در سال 2020 در “پیمان ابراهیم” عادی کردند به ترتیب با 78٪ و 81٪ مخالف همراه بوده است. در ضربه دیگری به سیاست بایدن که از زمان آغاز جنگ غزه بارها بر تعهد خود به ایجاد یک کشور فلسطینی در کنار اسراییل تاکید کرده است، اکثریت پاسخ دهندگان در هر کشور گفتند که واشنگتن را در تصمیم برای تشکیل کشور مستقل فلسطین جدی نمی گیرند. به طور متوسط 68 درصد از پاسخ دهندگان گفتند که واشنگتن “به هیچ وجه جدی نیست”. شک و تردید به ویژه در اردن، لبنان و کرانه باختری که بیشترین تعداد پناهندگان فلسطینی را در جهان عرب دارند، بالا بوده، اما 77 درصد از پاسخ دهندگان عربستانی گفتند که واشنگتن یا “به هیچ وجه جدی نیست” (62٪) یا “تا حدودی غیرجدی” 11٪ است.

جایگاه آرمان فلسطین در افکارعمومی کشورهای عربی

این نظرسنجی همچنین نشان داد که مسیله فلسطین جایگاه خود را به عنوان اولویت اصلی مردم عرب به طورکلی ازسرگرفته است. در پاسخ به این سوال که آیا آنها ارمان فلسطین را برای همه اعراب می دانند یا فقط برای فلسطینی ها، به طور متوسط 92 درصد از پاسخ دهندگان گزینه اول را انتخاب کردند و این یعنی 16 درصد بیشتر از زمانی که همان سوال در سال 2022 پرسیده شد. در عربستان سعودی، درصد موافق با این دیدگاه از 69 درصد به 95 درصد افزایش یافته است. افزایش مشابهی هم در عراق، مصر و مراکش یافت شد.

در مورد دیدگاه های مربوط به مواضع کشورهای کلیدی عربی در قبال جنگ غزه، پاسخ دهندگان بیشتر از امارات متحده عربی انتقاد کردند و به طور متوسط 67٪ موقعیت ابوظبی را “بسیار بد” ارزیابی کردند. عربستانی ها با مجموع 64 درصد از پاسخ دهندگان موقعیت کشور خود را “بسیار بد” (44٪) یا “بد” (20٪) توصیف کردند. اکثریت نیز با مواضع مصر و تشکیلات خودگردان فلسطین مخالف بودند.

این جنگ همچنین امید به صلح بین اسراییل و فلسطین را کاهش داده است. نزدیک به 60 درصد از پاسخ دهندگان گفتند که در طول جنگ “مطمین شده اند که امکان صلح با اسراییل وجود نخواهد داشت”، درحالی که تنها 13 درصد هنوز به امکان صلح اعتقاد دارند.

این نظرسنجی نشان داد اعراب در عادی سازی روابط با اسراییل سهم بیشتری را برای توجه به افکار عمومی کشورشان قایل خواهند شد و این احتمال وجود دارد که عربستان شرط تشکیل کشور مستقل فلسطینی را از شروط عادی سازی روابط با اسراییل خارج نکند.